Het nomadenleven in Mongolië

Wie Mongolië bezoekt, doet dit voornamelijk omwille van twee redenen: de ongerepte en adembenemende natuur en het eeuwenoude, authentieke nomadenleven.

De Mongoolse nomaden en hun verplaatsbare huis

De Mongoolse bevolking leeft nog steeds grotendeels zoals ze al eeuwen geleefd heeft. Velen van hen zijn nog steeds nomaden en trekken van regio tot regio, naar gelang de behoeftes van hun kuddes of naar gelang het seizoen. De ger (yurt in het Russisch) speelt hierbij een belangrijke rol. De ger is een ronde, vilten nomadentent die gebruikt wordt als mobiele woonplaats. Binnen het uur kan een Mongoolse familie haar ger afbreken en opnieuw opbouwen. Dit laat hen toe om heel beweeglijk te blijven en in te spelen op de noden van het moment en van het seizoen. Soms wordt een ger zelfs op zijn geheel verplaatst, hierbij gebruik makend van grote karren met houten, volle wielen waarop de ger gebouwd wordt.

De ger bestaat uit een houten cirkelvormige vloer met in het midden een steunpilaar. Aan de zijkanten van de vloer komt een lattenvlechtwerk, dat vervolgens met houten balkjes verbonden wordt met de middelste steunpilaar. Op dit geraamte worden wollen stroken aangebracht die vervolgens vastgesjord worden. In het geheel zit slechts 1 deur, die vaak in het oranje geschilderd wordt en versierd met fleurige motieven. Ook binnen in de ger is het volledige geraamte vaak oranje geschilderd, dit om licht te creëren. In het midden van de ger staat een kachel. Hierboven is een lap die kan opengelegd worden. Dit gat, de “toono”, doet dienst als raam, en als “schoorsteen”.

Bij het binnenkomen in de ger is er een gemeubeld gedeelte links van de kachel, de ruimte voor de gasten. Het gedeelte rechts van de kachel is voor de familie zelf.

De nomadische economie

Een groot deel van de Mongoolse economie is al eeuwen gebaseerd op het hoeden van verschillende dieren. Ook vandaag is dit nog steeds een belangrijk element van de nationale economie. Het leven van veel nomaden hangt immers voor een groot deel af van hun dieren. Het vlees wordt gegeten (geen paarden!), melk wordt gedronken en gebruikt voor het aanmaken van verschillende zuivelproducten en zelfs voor het distilleren van een eigen soort “vodka”, de huiden worden gebruikt voor kledij, en de wol wordt onder meer verwerkt in de vilten lappen die gebruikt worden voor de bouw van de gers. Paarden, ossen en kamelen worden bovendien als lastdieren gebruikt. De kuddes van de nomaden zijn dus als het ware de hele basis van hun familiehuishouden en de Mongolen zijn dan ook heel tuk op hun dieren. De meesten onder hen kunnen bijna al hun dieren herkennen uit hele kuddes en geven die ook vaak allemaal een naam. De vijf soorten dieren die de Mongolen hoeden zijn paarden, schapen, ossen, kamelen en geiten.

Kennis maken met een nomadenfamilie

Bijna elke nomadenfamilie houdt daarnaast 1 of 2 honden die instaan voor de bewaking van hun “kampement”. Bij het naderen van een ger of groep gers zullen dan ook meestal een paar stevige honden de bezoeker op een afstand houden. De lokale begroeting is hier een gevolg van. “Nokhoi hur” klinkt het in het Mongools. Letterlijk vertaald betekent dit “Houdt de hond vast”. Hierop komt iemand uit één van de gers, houdt de hond(en) bij en nodigt de gast uit in één van de gers. De eigenlijke begroeting gebeurt vervolgens binnen in de ger, nooit buiten. Nomaden op het platteland schudden normaal niet de hand als begroeting. “Ta sain baina uu” betekent “Hoe maakt u het ?”.

U zal vervolgens altijd wel iets aangeboden krijgen om te eten of te drinken. Gewoon weigeren is echt onbeleefd en wordt dus niet gedaan. Als u denkt het aangebodene niet te zullen lusten, neem er dan toch een klein stukje van.

Gastvrijheid is onder de nomaden niet alleen een teken van vriendelijke bejegening van de medemens, maar is daarnaast ook altijd een levenswijze geweest. In de leegtes van de uitgestrekte steppes kon het al of niet onderdak verschaffen aan reizigers of passanten van levensnoodzakelijk belang zijn. De gastvrijheid die hieruit groeide werd een typisch kenmerk van elke nomaad in de steppe.