België, afkomst naam en ontstaansgeschiedenis koninkrijk

De naam België is afgeleid van twee namen die eerder in de geschiedenis voorkomen. Dat is de naam Gallia Belgica voor een bepaalde landstreek en Belgae voor de inwoners van die streek. Die namen werden het eerst vermeld door Julius Caesar in het geschrift Commentarii de bello Gallico dat bestaat uit een verslag van zijn veroveringen van Gallië. Het door Caesar veroverde Gallië bestond uit een gebied dat overeenkomt met het huidige Frankrijk, België, Luxemburg, delen van Nederland en Duitsland en het westen van Zwitserland. Veel later werd de naam Belgica ook als synoniem gebruikt voor de Zeventien Provinciën waarmee de Habsburgse Nederlanden van 1543 tot 1585 werden aangeduid. Uiteindelijk is de naam België er van afgeleid.

Romeinse provincie Gallia Belgica

Gallia Belgica was een Romeinse provincie die in het noordelijke deel van Gallië was gelegen. In de tijd van Caesar (100-44 voor Christus) bestonden de grenzen van Gallia Belgica uit de Noordzee, Nederrijn, Ardennen, Seine en Marne. In de tijd van Augustus (63 voor en 14 na Christus) werden daar het Rijnland en het gebied van de Helvetiërs aan toegevoegd. Aanvankelijk hoorden ook Germania Inferior en Germania Superior tot het gebied maar die delen werden later afgescheiden. Aan het eind van de vijfde eeuw ging Gallia Belgica op in het Merovingische rijk dat door de Frankische koning Clovis werd gesticht.

Afkomst inwoners en stammen

In de tijd van Julius Caesar zouden op een totaal van een half miljoen inwoners er 110.000 krijgers zijn geweest. De bewoners van het gebied waren voornamelijk van Keltische afkomst en ook gedeeltelijk van Germaanse afkomst en behoorden tot een groot aantal stammen. Naast een aantal kleinere stammen leefden er ook een aantal grotere stammen zoals:

Keltische stammen

• Ambiani
• Atrebati
• Bellovaci
• Gallische stammen
• Remi
• Suessiones
• Viromandui

Germaanse stammen

• Atuatuci
• Eburonen
• Menapiërs
• Morinen
• Nerviërs
• Treveri

Slagveld van Europa met nederlaag van Napoleon

Het gebied van het huidige België kwam in de vijftiende eeuw in handen van het belangrijke vorstengeslacht de Habsburgers. Leden van die dynastie regeerden ook eeuwenlang over Bohemen, Hongarije, Oostenrijk, Portugal, Spanje en Toscane en delen van Noord Italië. De Habsburgers regeerden vanaf 1482 ook over de zogenaamde Habsburgse Nederlanden wat voor de Noordelijke Nederlanden duurde tot 1581 en voor de Zuidelijke Nederlanden tot 1795 dat daarna werd overgenomen door de Fransen. Dat gebied wordt soms het slagveld van Europa genoemd omdat er zich veel oorlogen afspeelden. In 1815 ging het gebied op in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden na de nederlaag van Napoleon bij Waterloo. Met de Belgische Revolutie scheidde het gebied zich weer af en werd een constitutionele monarchie.

Belgische Revolutie en afscheiding

De afscheiding van België van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden ging gepaard met de Belgische Revolutie die ook de Belgische opstand of Belgische omwenteling wordt genoemd. Die burgerlijke revolutie tegen koning Willem I voltrok zich in 1830 waarna België een onafhankelijk koninkrijk werd. De omwenteling stond niet op zichzelf. Overal in Europa ontstond na het Congres van Wenen weerstand tegen de autoritaire regimes die Europa weer op orde moesten brengen na de oorlogen onder leiding van Napoleon.

Verenigd Koninkrijk der Nederlanden na congres van Wenen

Het Congres van Wenen vond plaats in 1814 en 1815 met als doel de staatkundige herordening en institutionele reconstructie van Europa. Die herordening was nodig nadat de Franse Revolutie en de door Napoleon gevoerde oorlogen de oorspronkelijke landsgrenzen aardig in de war hadden gebracht. Een van de resultaten van het congres was het ontstaan van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden dat bestond uit een aantal provincies.

Provincies van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden van 1815 – 1830:

• Groningen
• Friesland
• Drenthe
• Overijssel
• Gelderland
• Utrecht
• Holland
• Noord-Brabant
• Zeeland
• West-Vlaanderen
• Oost-Vlaanderen
• Antwerpen
• Limburg
• Zuid-Brabant
• Luik
• Henegouwen
• Namen
• Luxemburg

België als constitutioneel koninkrijk

Na de afscheiding vormde het nieuwe België een constitutioneel koninkrijk met een nieuwe grondwet en met als eerste heerser koning Leopold die als voormalige Duitse prins van Sachsen-Coburg en Gotha op 21 juli 1831 op het Brusselse Koningsplein de eed aflegde. In de loop van de jaren is België als koninkrijk uitgegroeid tot een van de welvarendste en meest ontwikkelde landen van de wereld. Kenmerken zijn daarbij de vrijemarkteconomie en de beperkte overheidsinmenging.

Lees verder

• België en een aantal opvallende kenmerken