Helden uit WO II: Soldaat van Oranje

Iedereen kent de musical Soldaat van Oranje, veel mensen weten dat er ook een film is met Rutger Hauer in een prachtige hoofdrol. Maar als gevraagd wordt naar hoe de Soldaat van Oranje in werkelijkheid heette, blijft het merendeel het antwoord schuldig. Wie was nou precies de Soldaat van Oranje? Wie was nou precies Erik Hazelhoff Roelfzema. Wie was deze Nederlandse verzetsheld en hoe kwam het zover dat hij een Nederlandse held uit de Tweede Wereldoorlog werd?

Inhoudsopgave

• Erik Hazelhoff Roelfzema
• Verzet
• Na-oorlogse jaren
• Koninklijke familie
• Erik Hazelhoff-prijs
• Soldaat Van Oranje

Erik Hazelhoff Roelfzema

Op Soerabaja, Java Indonesië, werd Siebren Erik Hazelhoff Roelfzema op 3 april 1917 geboren. Samen met zijn ouders, Siebren Erik Hazelhoff Roelfzema sr. en Cornelia Vreede, trok hij begin jaren dertig van de 20e eeuw naar Nederland. Het gezin betrok in eerste instantie een woning in Den Haag en verhuisde later nog een keer naar Wassenaar. De jonge Erik werd lid van de Haagse voetbalvereniging HVV. Zijn studietijd bracht hij door als student Rechten aan de Rijksuniversiteit van Leiden, vanwaar hij tijdens de eerste oorlogsjaren het verzet in ging. Na zijn doctoraalexamen op 10 juni 1941 vertrok hij als Engelandvaarder naar het Verenigd Koninkrijk. Van hieruit zette hij zijn verzetswerkzaamheden voort. Na de oorlog emigreerde hij in 1951 uit Nederland. Via verblijven in de Verenigde Staten en Zuidoost-Azië settelde hij zich uiteindelijk in 1973 op Hawaï. Erik Hazelhoff Roelfzema overleed op 26 september 2007 op negentigjarige leeftijd in zijn eigen woning. Zijn as is naar Nederland overgebracht en bijgezet in het verzetsmonument in Wassenaar.

Verzet

In februari 1941 schreef Hazelhoff Roelfzema het Leids manifest. Hierin keerden de studenten zich tegen de bezetters. Dit deed hij naar aanleiding van het door de Duitsers sluiten van de Leidse Universiteit in november 1940. Onder druk van het Universiteitsbestuur zei hij schriftelijk toe in principe geen verzet meer te plegen. Hij zat een week gevangen in het Oranjehotel in Scheveningen en dook daarna onder in Amsterdam. Na zijn doctoraalexamen op 10 juni 1941 vertrok hij als Engelandvaarder naar het Verenigd Koninkrijk.
In het Verenigd Koninkrijk zette hij zijn verzetswerk voort. Aan de Nederlandse kust leverde hij zendapparatuur af voor het Nederlandse verzet. Ook vervoerde hij personen vanuit bezet Nederland naar Engeland per boot over de Noordzee. Door de soms zware branding mislukten deze missies echter regelmatig. In 1944 sloot hij als piloot aan bij de Britse Royal Air Force en kreeg hij een Mosquito tot zijn beschikking.

Na-oorlogse jaren

Nederland

Direct na de oorlog zou Erik Hazelhoff Roelfzema medeplichtig zijn geweest aan een poging een staatsgreep te plegen. Deze staatsgreep moest er voor zorgen dat oud-premier Pieter Gebrandy opnieuw aan de macht zou komen.

Verenigde Staten

Aan het eind van de jaren veertig van de 20e eeuw emigreerde Erik Hazelhoff Roelfzema naar de Verenigde Staten. Hier probeerde hij voet aan de grond te krijgen in Hollywood. Dit lukte hem echter niet. Na dit mislukte avontuur trad hij in dienst van NBC Television en de Amerikaanse propagandazender Radio Free Europe.

Zuidoost-Azië

Na de oorlog was Erik Hazelhoff Roelfzema een groot voorvechter voor een vrije Republiek der Zuid-Molukken. Zo erg zelfs dat hij zelf verscheidene geheime missies uitvoerde, onder andere voor het smokkelen van wapens via een watervliegtuigje dat hij zelf vloog. Indonesië wilde vervolgens hem het land uit hebben, publiciteit die hij gebruikte om in Nederland de zaak nog meer ruchtbaarheid te geven en de zaak van de Molukkers te bepleiten.

Hawaï

Erik Hazelhoff Roelfzema woonde sinds 1973 op Hawaï. Dit deed hij samen met zijn tweede vrouw, Karin Steensma. Eerst woonde het tweetal op Mauï, later verhuisden ze naar het eiland Hawaï zelf.

Koninklijke familie

Toen wijlen koningin Wilhelmina op 13 maart 1945 via het Zeeuwse plaatsje Eede weer voet op Nederlandse bodem zetten, was Erik Hazelhoff Roelfzema als persoonlijk adjudant aanwezig. Ook bij de terugkeer op vliegbasis Gilze-Rije op 2 mei 1945, haar intocht in Den Haag op 6 juli 1945 en de terugkeer van de prinsesjes op Nederlandse bodem op 2 augustus 1945 was hij aanwezig. Na de oorlog werd hem een functie binnen de Koninklijke staf aangeboden, maar hiervoor paste hij.

Hazelhoff Roelfzema was een goede vriend van wijlen Prins Bernhard, deze nam ook in 1971 het eerste exemplaar van het boek Soldaat van Oranje in ontvangst. Ook was hij samen met de Koninklijke familie aanwezig bij de première van verfilming in het boek in 1977. Als oudste Koningen der Wapens mocht hij op 30 april 1980 omroepen dat Beatrix was ingehuldigd als Koningin der Nederlanden. Op 88-jarige leeftijd was hij in 2005 getuige bij het huwelijk van prins Pieter-Christiaan en Anita van Eijk.

Erik Hazelhoff-prijs

In 2009, twee jaar na de dood van Erik Hazelhoff Roelfzema, werd de Stichting Erik Hazelhoff Roelfzema Prijs opgericht. Deze prijs is opgericht om het gedachtegoed van hem in stand te houden. De prijs is opgedeeld in twee varianten en wordt tweejaarlijks uitgereikt.

Erik Hazelhoff biografieprijs

Deze prijs wordt uitgereikt aan de beste Nederlandstalig biografie uitgegeven in Nederland of België in de voorafgaande twee jaar. De prijs bestaat onder andere uit een geldbedrag van € 15.000 en is bedoeld voor het bevorderen van het lezen van biografieën.

Erik Hazelhoff jong talentprijs

Deze prijs werd eerst de aanmoedigingsprijs genoemd, maar heeft later de huidige naam gekregen. Met deze prijs wil de stichting jonge en getalenteerde schrijvers stimuleren om naast hun gewone "loopbaan" ook een schrijverscarrière te ambiëren. Een bedrag van € 5.000 ligt klaar voor de beste Masterscriptie, daarnaast wordt de winnende scriptie auteursrechtelijk gepubliceerd.

Soldaat Van Oranje

Sinds het verschijnen van het boek in 1971 is het boek zowel verfilmd als omgezet in een musical. Rutger Hauer speelde de hoofdrol in de verfilming uit 1977. Deze werd geregisseerd door Paul Verhoeven.

Lees verder

• Helden van WO II: Claus von Stauffenberg
• Helden uit WO II: Veldmaarschalk Erwin Rommel
• Helden uit WO II: Maarschalk Bernard Montgomery
• WO II: Eva Braun
• WO II: Stanislaw (Shlomo) Szmajzner