Carnaval in Herpen: De Burgèmester verkiezing

In het dorp Herpen in Noord-Brabant vindt elk jaar op de carnavalsdinsdag een unieke gebeurtenis plaats: de Burgemèstersverkiezing. Op deze dag stellen verschillende mannen (meestal uit het dorp zelf) zich kandidaat en proberen met zelfgecreëerde liedjes en een thematische campagne de vrouwen op hen te laten stemmen. Aan het eind van de dag wordt een van de kandidaten gehuldigd tot Burgemèster voor het komend jaar tot aan de volgende verkiezing.

Geschiedenis van de Burgemèsterverkiezing

Al sinds de jaren '80 wordt in Herpen de verkiezing gehouden die mannen in staat stelt voor een jaar als de Burgemèster van Herpen regeren. Deze traditie is ontstaan omdat Herpen zelf op een gegeven geen burgemeester meer konden kiezen. Als onderdeel van de gemeente Ravenstein was de burgemeester gezeten in dit kleine stadje en mochten de Herpenaren dus geen burgemeester kiezen. Tijdens carnaval werd het dus de gewoonte om een burgemeester te kiezen. Dit was dan de officieuze Burgemèster van Herpen.

In de 19e eeuw en begin 20e eeuw heeft de gemeente Herpen wel enkele burgemeesters gekend:

• 1810 - 1831: Theodorus Visschers
• 1832 - 1843: Hendrikus Bernardus van der Leest
• 1843 - 1880: Joannes (Johan) van Zuijlen
• 1880 - 1889: Ludovicus Franciscus (Louis) van Zuijlen
• 1889 - 1891: Jhr. A.E.M. (Alphonse) van Rijckevorsel van Kessel
• 1891 - 1915: Petrus Josephus (Piet) van Zuijlen
• 1915 - 1941: Hendrik Willem Cornelis Victor (Hendrik) van der Sijp

De Verkiezingsdag

Op de laatste dag van carnaval, de carnavalsdinsdag, trekken de verschillende kandidaten met hun campagneteam langs de kroegen van Herpen om daar hun campagne te voeren en het lied te zingen. Op elke plaats mogen de vrouwen dan hun stem uitbrengen.

De dag gaat van start in het bejaardentehuis, waar de vrouwen op leeftijd als eerste hun stem mogen uitbrengen. Daar zingen de kandidaten het eerst hun campagnelied. In het lied wordt vaak aangemoedigd en gestimuleerd om op de zingende kandidaat te stemmen. De kandidaat moet in principe zelf zingen, maar kan worden bijgestaan door zijn team. De muziek wordt altijd gespeeld door de Hofkapel, ter instrumentale ondersteuning. Ondertussen, maar ook voor en tussen de liederen door, wordt campagnemateriaal uitgedeeld, een kleinigheid, zoals wat snoep, met een briefje of voorwerp waarop een leuze van de kandidaat staat.

Nadat ieder kandidaat zijn campagnelied heeft gezongen, krijgen de vrouwen de kans om hun stem uit te brengen. Vervolgens trekken de kandidaten met hun gevolg met eigen vervoer of op een tractorkar naar de volgende cafés. Van Maasland (het bejaardentehuis) gaat men naar Dorpshuis 't Slotje, naar Café De Brug, naar Café Thekes, naar een extra (steeds wisselende) plek, en weer naar Thekes, maar deze keer naar de tent. Voorheen werd het campagnelied ook gezongen in Café D'n Handwijzer, maar dit is vanwege ruimtegebrek besloten niet meer te doen.

In het Dorpshuis 't Slotje wordt elke carnaval verschillende kinderdisco's gehouden. Hier mogen dan ook de kinderen op een Burgemèster stemmen. Hier zal ook een eerste telling worden gehouden, waarbij wordt aangegeven wie volgens de kinderen de nieuwe Burgèmester zou worden. Omdat alleen vrouwen van 16 jaar of ouder hun stem mogen uitbrengen, tellen de stemmen van de kinderen in principe niet mee, behalve wanneer de algemene stemming gelijkspel geeft, is de jeugd doorslaggevend.

In de tent bij Thekes wordt uiteindelijk de uitslag bekend gemaakt. De oude Burgèmester wordt ontdaan van jas en steek, en de nieuwe Burgèmester krijgt deze aan. Ook wordt hem de Burgemèstersketting omgedaan en krijgt hij de symbolische sleutel van het dorp door de Prins. Vervolgens trekt de Burgèmester naar het Dorpshuis om zich bekend te maken en de carnaval voor de jeugd af te sluiten. Voor de volwassenen wordt de carnaval afgesloten met het aansteken van Trien de Snijbôn (soort mascotte van de Herpse carnaval, een pop van papier maché die aan het begin van de carnaval wordt onthuld).

De dag na de verkiezing vindt vaak nog haring happen plaats waarbij de nieuw verkozen Burgemèster ook aanwezig dient te zijn.

Activiteiten van de Burgemèster

Als Burgèmester van Herpen heb je in principe geen echte verplichtingen of bevoegdheden, maar het is wel gebruikelijk dat de nieuwe Burgemèster gedurende het jaar enkele activiteiten organiseert zoals een dag voor de jeugd, een Burgemèstersfeest in zijn stamcafé (gekozen bij het huldigen tot Burgemèster), en dergelijke. Ook wordt hij regelmatig uitgenodigd bij speciale gelegenheden, zoals een 50-jarige verjaardag, opening van een activiteit/gebeurtenis in Herpen of een trouwfeest.

De taken en activiteiten van de Burgemèster hangen echter erg van de persoon zelf af en hoeveel animo hij daarvoor heeft.