Kenau Simonsdochter Hasselaer

Wie zich afvraagt waar de naam Kenau, voor een bazige vrouw of manwijf, vandaan komt, zal hier het antwoord vinden. Er is maar één echte Kenau, en dat is Kenau Simonsdochter Hasselaer. Kenau Simonsdochter Hasselaer is een wat oudere weduwe uit Haarlem die in de 16e eeuw een vrouwenlegertje aanvoerde. In de tijd dat Kenau leefde, was ze niet altijd erg geliefd onder de Haarlemmers, ze had namelijk een nogal moeilijk karakter.

Kenau Simonsdochter Hasselaer

Kenau werd geboren in 1526, als dochter van de burgemeester. Haar zwager was overigens lijfarts van Willem van Oranje.
In 1554 trouwde Kenau met scheepsbouwer Nanning Gerbrantsz. Ze kregen drie kinderen. Het huwelijk duurde echter niet lang. Acht jaar na hun trouwen overleed haar man en stond Kenau er alleen voor. Vanaf dat moment beheerde Kenau zelf de scheepswerf van haar man, die achter haar huis lag. Volgens verhalen zeg Kenau er ook uit als een manwijf.

In 1572 en 1573 werd Haarlem belegerd door de Spaanse troepen. Ze hadden de stad omsingelt en er kwam niemand de stad uit, maar ook geen eten of drinken de stad in. De Haarlemmers werden uitgehongerd. Dit was de enige manier voor de Spanjaarden om de Haarlemmers te verslaan. Spanje had een groot en sterk leger, maar de Haarlemmers vochten met hun hart en ziel. Als de Spanjaarden een klein stukje stadsmuur kapot hadden, stormden daar een bende dolle Haarlemmers uit, waarvan Spanje niet kon winnen.

Kenau hoorde hoe er in ander landen die Spanje veroverde met vrouwen werd omgegaan, en besloot dat haar dat niet zou overkomen. Hoewel in die tijd van oorlog, vrouwen alleen werden ingezet als gewondenverzorgsters, bracht Kenau een leger samen van 300 vrouwen. Ze stond zelf aan het hoofd van dit leger. Samen vochten ze actief mee tegen de Spanjaarden. Vanaf de stadsmuren zouden ze de Spanjaarden van zich afhouden door middel van kokend water, gesmolten pek en brandend stro. Ze schoot op ze met geweren en gebruikte ook spiesen en degens om van zich af te vechten. Oftewel ze vocht als een man. Ze was ook door de Spanjaarden opgevallen, ze ging zo woest tekeer dat er in het Spaanse leger allerlei griezelverhalen over haar rondgingen.

In 1573 moest Haarlem zich toch gewonnen geven, alle leiders uit de stad werden vermoord en Kenau vluchtte de stad uit. Ze werkte een tijdje in Arnemuiden, maar in 1578 keerde ze weer terug in Haarlem als Scheepsmaker. Ze had een schip dat naar Noorwegen voer, om scheepshout op te halen. In 1588 ging ze zelf mee, om nooit meer terug te keren. Ergens tijdens haar reis vond ze de dood. Het blijft een mysterie hoe ze omkwam. Sommige zeggen dat ze slachtoffer is geworden van Zeerovers, anderen beweren dat ze vluchtte voor financiële problemen. Wat wel bekend is, is dat er in 1589 een schip aanmeerde in Hoorn. Het schip leek erg veel op het schip waarmee Kenau naar Noorwegen was vertrokken. Het was allen wat vertimmerd. En dit bleek inderdaad hetzelfde schip. Volgens de schipper had het schip heel lang op zee, onbemand, rondgedobberd. De koning van Denemarken had het uiteindelijk aan hem verkocht.

Het feit dat Kenau een legende is geworden, en een heldin van Haarlem, is te danken aan de Duitsers. In het Spaanse leger vochten veel Duitse huursoldaten mee. Bij thuiskomst vertelden zij over dat manwijf dat onverslaanbaar was. En zoals dat gaat bij dit soort verhalen werd er steeds wat bij verzonnen en werden de verhalen steeds heftiger. Wat er precies waar is van de verhalen blijft dus gissen, maar feit blijft dat Kenau symbool staat voor weerbare vrouwen, met haar op de tanden.