De Vikingen: Veroveringen en handel

De Vikingen begonnen in 793 na Christus met hun veroveringen. Ze werden hierbij gedreven door hebzucht, handelsdrang, honger naar land, eer en roem. Ook de moeilijke leefomstandigheden in Scandinavië waren een reden voor de veroveringen. Toch verschilden de verschillende Scandinavische landen ook van elkaar. De Vikingen uit Zweden waren meer handelaren. Ze trokken Midden-Europa in, kwamen in Rusland en trokken door tot aan Constantinopel. De Denen bevonden zich op het Kanaal en de Noordzee. Ze teisterden Engeland en Frankrijk. Ze hebben grote delen land gekoloniseerd. De Noren gingen naar het noorden en westen. De eerste rooftochten waren op Groot-Brittannië gericht. Daarna gingen ze richting IJsland en Groenland.

Inhoud

• Overzicht plundertochten/aanvallen van de Vikingen
• Het begin van de veroveringen
• De Vikingen uit Noorwegen
• De Vikingen uit Denemarken
• Afkopen
• Belasting
• Handel

Overzicht plundertochten/aanvallen van de Vikingen

De Vikingen waren boeren, jagers, vissers, handelaren, maar toch ook vooral plunderaars. In 793 na Christus zijn ze begonnen met hun veroveringen. Driehonderd jaar heeft Europa, Rusland en Constantinopel te maken gehad met de plunderingen, veroveringen en overheersing van de Vikingen. Hieronder allereerst een overzicht van de plundertochten en aanvallen van de Vikingen.

• 793: Lindisfarne
• 795: Dublin
• 820: Vlaanderen en monding Seine
• 834: Dorestad (eerste keer)
• 834: begin jaarlijkse plundertochten West-Europa
• 835: eiland Sheppey in de Thames
• 837: Domburg
• 842: Quentovic
• 843: Nantes
• 844: Sevilla
• 845: Parijs en Hamburg
• 857: Utrecht en Parijs
• 859-862: steden aan kust Middellandse Zee
• 860: aanval op Constantinopel
• 861: Parijs
• 862: Keulen
• 863: Xanten
• 866: York
• 881: Deventer, Zutphen, Aken, Keulen, Prüm, Bonn, Mainz, Metz
• 882: Trier
• 886: Parijs
• 887-888: Het "grote leger" verwoest delen van het Frankische Rijk
• 917: Dublin
• 992-1017: jaarlijkse plundertochten Deense en Noorse Vikingen naar Engeland

Het begin van de veroveringen

De Vikingen begonnen in 793 na Christus met hun veroveringen. Ze gingen op zoek naar buit. Ze plunderden in het Engelse Lindisfarne een klooster en doodden de monniken.
Ze roofden het goud en edelstenen uit het klooster en namen dit mee naar hun land. Vanaf dat moment namen de aanvallen over heel Europa door de Vikingen toe. Ze zwierven rond over de Noordzee en het Kanaal. Ze bestookten en plunderden steden en dorpen en trokken daarna weer beladen naar huis. In het begin vielen de Vikingen snel bereikbare, onverdedigbare nederzettingen op eilanden en langs de kust aan, maar al snel kwamen ze ook het land binnen over de rivieren. De wal en paleizen werden wel bewaakt, maar kerken en kloosters niet. Makkelijke prooien waren ook handelshavens, want die waren altijd open voor als er handelsschepen binnen wilden varen. In het begin waren het incidentele aanvallen, af en toe ergens, maar vanaf 865 na Christus, begon het Deense Vikingleger ook stukken land te veroveren en te bezetten.

De Vikingen uit Noorwegen

De Vikingen uit Noorwegen vielen het noorden van Schotland en Ierland aan. Ze veroverden het noorden van Schotland, Ierland, het eiland Man en gebieden in het westen van Engeland. Ierland gebruikten ze als uitvalsbasis. Ze vestigden zich daar langs de rivier bij Dublin. Dublin werd een bloeiend Vikinghandelscentrum. Vanaf 800-850 na Christus plunderden ze in de lente en zomer en gingen ze voor de winter weer terug naar huis. Vanaf 850 na Christus begonnen de Vikingen te overwinteren in gebieden die ze goed onder controle hadden. Ze bouwden er winterkampen en trokken in het voorjaar weer verder. Op deze manier konden ze steeds verder het binnenland in.

Er waren steeds wel één of meer Vikinglegers die overwinterden in Europa. Deze bevonden zich vooral in Friesland, Vlaanderen en Frankrijk. De Vikingen raakten zo steeds meer georganiseerd.

De Vikingen uit Denemarken

Terwijl het ene Vikingleger bezig was met veroveringen in Engeland, de Noren, trok een Deens Vikingleger Frankrijk binnen. In 885 na Christus belegerden ze Parijs en bezetten ze gebieden in het noorden van Frankrijk. Eén Vikingleger vestigde zich in het Seinegebied. Een ander Vikingleger, onder leiding van Vikingleider Rollo, streek neer bij Rouen in Normandië. Dit stuk land kreeg Rollo en zijn leger toegewezen door de Fransen, omdat Rollo de plundering van Franse steden en dorpen had stopgezet. Dit gebeurde in het jaar 911 na Christus. Dit land noemden ze 'het land van de Noormannen', Normandië. De Vikingen werden zo grootgrondbezitter.

Afkopen

Vanaf 865 na Christus begonnen landen aan de Vikingen geld te betalen om weg te gaan. De Vikingen eisten dit om een gebied met rust te laten. Volkeren in Engeland betaalden voor het eerst. Zij betaalden met zilver. Ze gaven munten, sieraden, schalen, bekers en kerkzilver. Ook Nederland ging vanaf eind 900 na Christus zilver betalen aan de Vikingen. Dit namen ze mee naar hun thuisland om te worden omgesmolten.

Belasting

De bevolking van de gebieden die door de Vikingen geplunderd en bezet waren, moesten belasting betalen. Dit noemden ze Danegeld, of het Deense goud. De bevolking moest goud, zilver en andere kostbare voorwerpen geven. Als ze dit niet deden, staken de Vikingen de steden en dorpen in brand en de inwoners werden als slaven meegenomen.

Handel

De handel was een belangrijk onderdeel van de Vikingsamenleving. Ze legden enorme afstanden af om hun eigen goederen, zoals walrusivoor, bont, jachtvalken, barnstenen, ijzer en slaven, om te ruilen voor luxegoederen zoals exotische sieraden, Franse en Duitse wijn, glaswerk en mooi aardewerk uit het Rijnland, specerijen, zout en goud. Niet alle Vikingen, die handel dreven, waren kooplui. Ambachtslieden en boeren dreven ook handel om bij te verdienen of als avontuur. Sommige kooplui verkochten de buit van hun strooptochten of de spullen die ze als schatting hadden gekregen. Sommige Vikingen werkten samen om de kosten, de risico's en de opbrengsten van de handelsonderneming te delen. De samenwerking noemden ze 'een felag'.

Lange reizen

De Vikingen bleven niet in de omgeving van Scandinavië om handel te drijven. Ze maakten lange reizen met veel gevaren. Ze drongen ook door tot diep in Rusland om bont en slaven te verkopen. Aan de grote rivieren stichtten ze handelsposten. Ze stichtten de steden Kiev, Novgorod en Smolensk. Ze regeerden over dit gebied tot in de 11e eeuw. De Vikingen trokken nog verder op naar de Zwarte Zee en Constantinopel. Deze stad lag ongeveer 2000 kilometer verwijderd van Scandinavië. In Constantinopel waren zoveel Vikingen, dat ze hun eigen wijk hadden.

Hedeby

Hedeby, in Jutland, was het handelscentrum van Scandinavië. Daarvandaan liepen handelswegen naar Dublin en York. Burka, in Zweden, en Kauping, in Noorwegen, waren handelssteden.

Betalen

De Vikingen gebruikten bijna geen munten om mee te handelen. Ze namen wel 'dirhams' mee uit de Arabische wereld, maar meestal gebruikten ze zilver, dat zorgvuldig werd gewogen. Aan het eind van het Vikingtijdperk kwamen de munten in trek. De eerste Deense munten werden in de negende eeuw geslagen. De munten werden pas op grote schaal in de tiende eeuw geslagen.

Weegschalen werden overal gebruikt om te handelen. De Vikingen hadden verschillende grootten weegschalen ter beschikking. Ze hadden gewichten met het aantal in kleine letters afgebeeld op de verschillende stenen. De Vikinghandelaar woog de zilveren munten. De munten werden vaak gehalveerd of in vieren gehakt.