Plundertochten van de Vikingen: oorzaak en gevolg

Tijdens de 9e eeuw, na de dood van Karel de Grote, werd het Frankische Rijk van alle kanten belaagd. De ergste aanvallen kwamen van de Vikingen of Noormannen. Het leek er zelfs lang op dat het christelijk Europa deze aanvallen niet zou overleven. Wie waren deze Vikingen? Waarom trokken ze op plundertocht? Hoe verliepen deze plundertochten? Wat gebeurde er na de plundertochten? Wat heeft Willem de Veroveraar te maken met de Vikingen?

Rooftochten uit noodzaak

Geografische problemen

Vikingen leefden in Scandinavië waar het leven vaak hard was. De meeste mensen waren er afhankelijk van landbouw en veeteelt. Dit leverde vaak een armoedig bestaan op omdat elk land zijn geografische problemen had. Zo zijn er veel fjorden in Noorwegen waardoor de meeste boerderijen op de smalle, vlakke kuststrook lagen. Zweden had dan weer te kampen met heel wat meren en naaldwouden waardoor de bevolking zich moest vestigen in de zuidelijke en centrale districten.

Demografische problemen

Denemarken was laaggelegen en het meest geschikt om aan landbouw te doen. Maar omdat de bevolking zo sterk groeide, moest men bosgebieden rooien om voldoende akker – en weiland te hebben. Het toenemen van de bevolking was niet enkel het probleem van Denemarken. Ook Zweden en Noren waren op zoek naar meer grond om aan landbouw te doen. Vandaar dat heel wat Scandinaviërs als Vikingen op rooftocht trokken. Ze deden dit niet enkel om te roven maar vooral ook om latere gebieden te koloniseren.

Verloop van de plunderingen

De eerste plundertochten: Groot-Brittannië

In 787 verschenen de eerste Vikingkapers voor de Angelsaksische kust en aan het einde van die eeuw werden de kloosters langs diezelfde kust geplunderd. De Vikingen vestigden zich op de eilandengroepen ten noorden van Schotland en veroverden een groot deel van het oosten van Ierland. In 814 maakten Vikingvloten rooftochten verder naar het zuiden tot aan de monding van de Loire. De volgende vijftig jaar kwamen er elke zomer Vikingen naar West-Europa die in de kuststreken vernielingen aanrichtten. Vaak waren de bendes waarin ze rondtrokken klein: de bemanningsleden van een aantal sloepen.

Plunderingen in Frankrijk zorgden voor paniek in Europa

In 841 veranderde de situatie. De Vikingen zeilden met een grote vloot de Seine op en plunderden Rouen. Hetzelfde overkwam Nantes aan de Loire. Ditmaal bleven de Vikingen er een volledige winter en de expeditie was veel groter dan vroeger. Drie jaar later trokken ze nog steeds al plunderend door Frankrijk maar richtten ze eveneens ravage aan op de noordkust van Spanje. Ook Sevilla werd niet gespaard. Nadat de meeste steden in Noordwest-Frankrijk geplunderd waren trokken ze de Middellandse Zee op.

Kolonisatie

De Vikingen kregen steeds meer grip op Europa. Zo koloniseerden ze Noordoost-Engeland nadat ze dit hadden veroverd en kregen voor de komende eeuwen macht over grote delen van Schotland en Ierland.

Rooftochten leiden tot integratie

Het ontstaan van Normandië

In het begin van de 10e eeuw kreeg Rollo, een Vikingaanvoerder, gebieden van de Franse koning in wat nu Normandië is. Ze breidden hun territorium uit naar het westen en creëerden daarmee en grote nieuwe provincie. Deze regio kreeg de naam Normandië, land van de Noormannen. In de 11e eeuw hadden ze een hertogdom dat weliswaar nog steeds tot het koninkrijk van Frankrijk behoorde maar eigenlijk meer een onafhankelijke staat was.

Integratie van de Noormannen

Toen de rooftochten verflauwden, leidde dit tot een proces van integratie. Omdat Normandië niet erg welvarend was moedigden veel Normandische edelen hun zonen aan om avonturier te worden. Normandische ridders gingen zich in heel Europa, van Schotland tot Hongarije, verhuren als soldaat. Ze waren het meest actief in Italië. Na een periode waarin ze als huursoldaat waren opgetreden, verwierf een aantal van hen domeinen, die ze naar feodaal model inrichtten. Aan het einde van de 11e eeuw hadden deze mannen het koninkrijk Sicilië, het eiland en het zuiden van Italië, in hun macht.

Willem de Veroveraar

In 1066 leidde hertog Willem van Normandië, ook Willem de Veroveraar genoemd, een leger Normandiërs over het Kanaal van Engeland waar zijn troepen de Angelsaksen versloegen en een koninkrijk wonnen. De veroveringen van Engeland was een van de meest gedurfde militaire operaties in de middeleeuwen. In de pas veroverde gebieden werd het Franse feodalisme overgenomen en toegepast.

Lees verder

• De goden van de Vikingen: Van Walhalla tot de kerstening
• Hoe leefden Vikingen? Een politiek en economisch overzicht
• De boten van de Vikingen: van soorten tot bouw