Rome: De Engelenburcht (Castel Sant' Angelo)

Ontworpen worden als een mausoleum, gebouwd worden met dat doel en eeuwen later een museum zijn. In de tussenliggende jaren / eeuwen heeft het ook dienst gedaan als een verdedigingsbolwerk. Vele pausen hebben hier hun veiligheid gezocht en tijdens de periode dat het een gevangenis was, zijn er vele beroemdheden te gast geweest.

Legende in het kort

De Engelenburcht heeft zijn naam te danken aan een legende. Op kerstdag 590 hield Paus Gregorius I (paus van 590 tot 604) een grote plechtige kerkelijke optocht om God te smeken een einde te maken aan de heersende pestepidemie. Tijdens een smeektocht (processietocht) droeg de paus een afbeelding van de maagd Maria. In een visioen zag hij boven het mausoleum de aartsengel Michael zijn bebloede zwaard in de schede steken, wat betekende dat Gregorius' bede was verhoord en de strijd tegen de pestepidemie voorbij was. Waarschijnlijk heeft de burcht tijdens deze gebeurtenis zijn huidige naam “De Engelenburcht” gekregen. Paus Bonifacius IV (regeerde van 608-615) liet op de plaats waar de aartsengel zou zijn neergestreken een kapel bouwen.

De Engelenburcht

Oorspronkelijk werd met de bouw van deze burcht begonnen zo rond 130 na Christus door de Romeinse keizer Hadrianus, met als doel dat het een mausoleum (Moles Hadriani, mausoleum van Hadrianus) moest worden voor hemzelf en voor zijn opvolgers. Ruim 9 jaar later werd het door Antonius Pius voltooid, de architect was Decrianus.

Het bouwwerk bestond toen uit een 84 meter hoge vierkante sokkel, daarop een cilinder met een doorsnee van 64 meter. De bovenkant was bedekt met aarde en er waren cypressen geplant. Een bronzen beeld van Hadrianus met een vierspan maakte het geheel af. Ruim 130 jaar later, in 271, werd de tombe versterkt en werd het opgenomen in de Aureliaanse Muur.

Ruim drie eeuwen later was het paus Paulus III die een marmeren beeld liet maken van de aartsengel Michael, als herinnering van de strijd tegen de pest en het visioen van paus Gregorius I. Het beeld werd gemaakt door Raffaello da Montelupo, het originele beeld werd in 1752 vervangen door een versie in het brons, gemaakt door de Vlaamse Pieter Verschaffelt

De ronde Engelenburcht wordt met de andere oever van de Tiber verbonden door de Engelenbrug. Aan weerskanten van de brug staan 10 engelen, welke tijdens de restauratie in 1669 op de brug zijn gezet. De engelen zijn gemaakt door leerlingen van Gian Lorenzo Bernini. Bernini had de opdracht gekregen van de paus. Toen hij 2 beelden af had vond de paus ze zo mooi dat hij ze voor privé doeleinden zelf hield. De rest is door leerlingen gemaakt. Ieder beeld heeft te maken met de lijdensperiode van Jezus.

Van mausoleum tot burcht

Al in de oudheid begon het mausoleum steeds meer op een burcht te lijken. In de loop der jaren werd het steeds meer en meer gebruikt als verdediging voor het Vaticaan, de Romeinse adel en burgerij. Het mausoleum werd verbouwd tot een vesting.

Er is een belangrijk voorbeeld van verdediging opgetekend in de geschiedenis. In 1527 werd Rome aangevallen door de troepen van keizer Karel V. Zes maanden lang belegerden 14.000 landknechten van het 25.000 man tellende leger van Karel V de Engelenburcht. Voordat de belegering begon, probeerden op 6 mei van dat jaar de Zwitserse Garde de toenmalige paus Clemens VII over te brengen naar de Engelenburcht, om hem zo in veiligheid te brengen. Tijdens deze poging verloren 147 leden van de Garde het leven.

Het gebouw is vanaf de 15e eeuw tot 1901 gebruikt als gevangenis, waar diverse beroemde gevangenen vertoefd hebben.

De Engelenburcht nu

In 1870 heeft het Vaticaan de Engelenburcht overgedragen aan het Italiaanse leger. Van de burcht werd rond 1933 een museum gemaakt. In de 58 zalen die de burcht rijk is wordt haar geschiedenis getoond. Er is een kapel te vinden waarvan de gevel ontworpen is door Michelangelo, en de originele marmeren engel die het gebouw ooit sierde. Een deel van het vestingwerk is hersteld en een park geworden.

Ook is het graf van Hadrianus nog steeds te bezichtigen, alsmede de kamers die zijn omgebouwd tot slaapkamer van een paus. Schitterende beschilderde zalen, wapens en de antieke geldkist waarmee geld van en naar het Vaticaan werd vervoerd.

In november 2006 werd door de Italiaans krant La Repubblica gemeld, dat het stadsbestuur van Rome de Engelenburcht wil gaan omheinen. Dit om de talrijke daklozen, de bedelaars en de rondtrekkende handelaars te weren uit de tuinen van de burcht.

Dit zou inhouden dat bezoekers dan alleen overdag via twee torens toegang krijgen tot het mausoleum, en dat de deuren van deze torens na zonsondergang worden afgesloten.