Ontstaan Nederland: Bourgondische hertogen

De Bourgondische hertogen stonden onbedoeld aan de wieg van het ontstaan der Nederlanden. De kaart van "Nederland" en "Belgie" was een enorme lappendeken van prinsdommen, graafschappen en hertogschappen. Allen met hun eigen tradities en met grote economische en politieke verschillen onderling. Wat de Nederlandse lappendeken deelde was hun eeuwenlange strijd tussen de onderdanen versus prins, graaf, hertog of landsheer. Een overzicht:

Bourgondische hertogen en het begin der Nederlanden

Tussen het Romeinse Rijk en Frankrijk van de 14de Eeuw lag een groot stuk land. Het was een enorme lappendeken met verschillende prinsdommen, graafschappen en hertogdommen. Allen met hun eigen cultuur en tradities. En allen met een grote gemeenschappelijke kenmerk: hun eeuwige strijd van de onderdanen versus de prins, graaf of hertog.

Rivaliteit

Deze eeuwige strijd en rivaliteit was een bijzonder opmerkzame hertog uit Bourgondie opgevallen. Hij liet zijn oog vallen op dit gebied dat een groot lappendeken was. Hij besloot tot interventie door middel van manipulatie van of de landsheer of van de onderdanen. Deze gedachtengang van de hertog van Bourgondie (Filips de Stoute) was onbedoelt het eerste perspectief van het bestaan van het rijk der Nederlanden.

Filps de Stoute 1384-1404 hertog van Bourgondie

Hij was de eerste die landsheer werd binnen "onze" grenzen: te weten in Vlaanderen en Artesie, Antwerpen en Mechelen. Rond Bourgondie was hij prins van: Bourgondie, Charolais en Franche-comte.
Als een "echte" Franse prins betaambt: hij hechtte veel meer aandacht aan Franse aangelegenheden.

Jan zonder Vrees 1404-1419 hertog van Bourgondie

De zoon van Filips de Stoute. Hij werd gedood door strijdkrachten van Karel VII.

Filips de Goede 1419-1467 hertog van Bourgondie

Zoon van Jan zonder Vrees. De Bourgondische machtssferen groeide enorm onder het gezag van Filpis de Goede. Deze Filips de Goede concentreert zich veel meer op de Nederlandse politiek. Onder zijn gezag worden er meerdere Nederlandse landsschappen verenigd, zoals:

• Namen (aankoop in 1429),
• Brabant 1430,
• Holland,
• Zeeland,
• Henegouwen (gedeeltelijk van Jacoba van Beieren in 1427, definitieve overdracht in 1433),
• Picardie 1435.

Twee "Nederlandse" staten kwamen fel in opstand tegen het Bourgondische politiek en werden hun "vrijheden" teruggevenen. Dat waren:

• Gelre,
• Luik.

Bourgondische machtssferen groeide in de Nederlanden door:

Vooral tijdens Filpils de Goede groeide de Bourgondische macht in de Nederlanden enorm. Dat had verschillende oorzaken:

• Huwelijkspolitiek,
• Gerichte steun geven aan twistende partijen,
• Aankoop van een stuk lappendeken,
• Oorlog voeren als het echt moest,
• Diplomatie voeren tijdens vredestijd.

Karel de Stoute 1467-1477 hertog van Bourgondie

Karel de Stoute zag het liefst een grote buffer tussen Frankrijk en Duitsland en deed er alles aan om de macht van het Bourgondische rijk flink te vergroten door:

• Elzas te kopen,
• Lotharingen te veroveren en
• een poging waagde Zwitserland te veroveren, wat jammerlijk mislukte.

Maria van Bourgondie 1477-1482 hertogin van Bourgondie

Zodra Karel de Stoute was overleden kwam Lodewijk XI van Frankrijk onmiddelijk tot actie. Hij bezette grote delen van het Bourgondische rijk: Bourgondie, Frans-Comte, Charolias en waren op weg richting Artesie en Picardie. Keizer Frederick III ( een Habsburger) liet zijn zoon Maximiliaan van Habsburg trouwen met Maria van Bourgondie en stuurde onmiddelijk zijn leger op Lodewijk XI af. De "Nederlanders" waren zich maar al te bewust van het "Franse" gevaar en steunden - heel opmerkelijk voor hen - de hertogin van Bourgondie Maria van Bourgondie en haar strijd tegen Frankrijk. Maria had twee kinderen: Filpis de Schone en Margaretha van Oostenrijk.

Maximiliaan van Oostenrijk 1482-1493 hertog van Bourgondie

Zodra zijn vrouw Maria van Bourgondie onverwachts stierf in 1482, nam hij het roer over als bestuurder. Maximiliaans lot was echter de toekomstige keizer van het heilige Romeinse Rijk te gaan worden. Daarom werd hij in het Bourgondische rijk als een "buitenstaander" beschouwd. Zijn taken als bestuurder was dan ook beperkt. Ondanks dat, veroverde hij Gent en sloot hij vrede met Frankrijk! Een bijzonder "rijk" man moest deze Maximiliaan zijn; van zijn vader erfde hij:

• Oostenrijk,
• Stiermarken,
• Tirol,
• Karinthie,
• Krain,
• Trente.

Door zijn huwelijk echter met Maria van Bourgondie kwam daar nog eens het Bourgondisch rijk bovenop!

Filips de Schone 1493-1506 hertog van Bourgondie

Filpis de Schone, zoon van Maria van Bourgondie en Maximiliaan van Oostenrijk, was een echte Bourgondier. Hij handhaafde de vrede met Frankrijk en sloot een handelsverdrag met Engeland. Hij trouwde in 1496 met Johanna van Castilie, dochter van de Spaanse troon en van de pas ontdekte Nieuwe Wereld. In 1500 kreeg deze Filips de Schone uitzicht op de Spaanse troon en van de Nieuwe Wereld. Hij verwaarloosde op slag de Nederlanden en concentreerde zich op een internationaal gevoerde politiek, in de hoop op de grote Spaanse wereldrijk. Zijn zoon Karel V zou koning en keizer gaan worden van het Bourgondisch-Habsburger rijk en hij zou er voor zorgen dat de eenheid van Nederland zou worden voltooid.