De Pepijns: de heersers achter de troon van de Merovingen

De Merovingen heersten van voor 500AD tot 751AD. De laatste 120 jaar van hun regering werd echter gekenmerkt door de bijna ongebreidelde macht achter de troon van de Pepiniden: Pepijn van Landen en Pepijn van Herstal. Pepijn de Korte, de Karoling, bezette uiteindelijk de 'lege' troon van de Merovingen

De drie Pepijns

Twee Pepijns waren hofmeijer van de Merovingse koningen in de jaren 623-714. In 714 werd Pepijn van Herstal opgevolgd door zijn bastaardzoon Karel Martel, die net als zijn vader en voorvaderen hofmeijer bleef. De Pepijns bleven de macht achter de troon door hun koppige vechtlust, dominantie-zucht en het feit dat ze in staat waren om de grote legendarische schat van de Merovingen te stelen en te behouden. Beide Pepijns waagden het niet om zich de troon van de mystieke Merovingen toe te eigenen. Dat gebeurde pas in 751 toen de kleinzoon van Pepijn van Herstal: Pepijn de Korte (714-768) zich uit liet roepen tot koning der Franken. De zoon van Pepijn de Korte bracht het nog verder dan zijn vader. In 800 werd Karel de Grote (746-814) tot keizer gekroond.

Pepijn van Landen, de Oude

Pepijn van Landen leefde van 580 – 639 of 640. Het is niet duidelijk waarom hij Pepijn de oude werd genoemd, zijn kleinzoon Pepijn van Herstal werd veel ouder dan hij. Waarschijnlijk is de naam ontstaan na zijn dood om aan te geven dat hij de eerste Pepijn was uit de 'serie' van drie hofmeijers uit dezelfde familie die allen de naam Pepijn droegen. Zijn bijnaam komt van de Oost-Brabantse stad Landen dat waarschijnlijke zijn geboorteplaats was.

Executies van Brunhilde en SigebertII

In 613 leidde hij de opstand tegen Sigibert II, koning van Austrasië en Bourgondië (601-612) op de troon gezet door zijn overgrootmoeder Brunhilde van Austrasië, die de regentes was voor de zeer jonge koning. Hij doodde de bijna 80 jarige Brunhilde door haar achter een wild paard voort te laten trekken na haar drie dagen te hebben gemarteld. De jonge Sigebert werd onthoofd. Hij was van 623 tot 629 en in het jaar 639 hofmeier van het Frankische koninkrijk Austrasië onder de Merovingische koningen Chlotharius II (584-630), Dagobert I (603-639) en Sigebert III(637-657).

De schat van Dagobert

Hij ontfutselde waarschijnlijk de legendarische schat van de Merovingen aan Dagobert I in het jaar 639. Dagobert I stond bekend als een goede koning, er is zelfs een Frans kinderversje naar hem genoemd dat 'de goeie koning Dagobert' heet. Sinds Dagobert in 630 op de troon kwam stond hij bekend als fabelachtig rijk. Waarschijnlijk is de rijke Oom Dagobert uit de verhalen van Donald Duck naar hem vernoemd.

Pepijn van Herstal

• Pepijn van Herstal leefde van 645 - 714.
• Hij was begiftigd met de bijnamen de Jonge, de Middelste of de Dikke.
• Hij was de zoon van de hofmeier Ansegisel (610-662) en van (de heilige) Begga, een later zalig verklaarde dochter van de hofmeier Pepijn van Landen.
• Zijn aristocratische familie viel in ongenade na een mislukte staatsgreep van zijn oom Grimoald (zoon van Pepijn van Landen) in 662.
• Hij trouwde in ongeveer 670 met Plectrudis (ongeveer 655 - ongeveer 620) waardoor hij naast zijn uitgebreide bezittingen in de Ardennen en aan de Maas bezittingen aan de Moezel en in de Eifel verwierf.
• In 679 leidde hij samen met Martin van Laon (grootvader van Berthe van Laon, de latere vrouw van Pepijn de Korte) het verzet tegen Ebroin, hofmeier van Neustrië en Bourgondië.
• In 680 werd hij hofmeier van Austrasië. Binnen een jaar werd Ebroin vermoord.
• In 687 kwam hij in conflict met Berthar de hofmeier van Neustrië en Bourgondië. Pepijn versloeg hem in de slag bij Tertry.
• In 687 benoemde Theuderik III Pepijn tot hofmeier van Neustrië en Austrasië.
• In 689 versloeg hij de Friezen in de bij Dorestad en veroverde hij de gebieden ten zuiden van de Rijn.
• Hij had twee zoons bij Plectrudis: Drogo en Grimoald die echter voor hem overleden.
• Zijn zoon Karel Martel, uit het bigamie-huwelijk met Alpaida werd na zijn dood in 714 hofmeijer. Plectrudis bestreed haar 'stiefzoon' met hand en tand, maar verloor alle steun van de adel toen Karel haar de schat van de Merovingen ontfutselde.

De derde Pepijn: Pepijn de Korte

Pepijn de Korte leefde waarschijnlijk van 714 of 720-768. Zijn vader was Karel Martel en diens eerste vrouw Rothaid van Trier.
Tot de familie van de Pepiniden worden geacht alle familie van Pepijn van Landen, diens zoons en kleinzoons en alle zoons en kleinzoons van Plectrudis te behoren. Aangezien Pepijn de Korte geen kleinzoon was van Plectrudis maar wel een zoon was van Karel Martel is de laatste Pepijn uit het rijtje een Karoling (en dus geen Pepinid). Hij onderscheidde zich van de andere twee Pepijns door zijn hofmeierschap in te wisselen voor de Frankische troon in 651.

Lees verder

• De Merovingen: mythisch, machtig of marionet?
• De man met de hamer: Europa's grootste Islam bestrijder
• De Schat van de Merovingen
• Markante mythische vrouwen: Brunhilde
• Mythische Merovingen vrouwen: de Engel en de Duivelin