Beatrix – Omstreden staatsieportret van Anton Verhey

In 1980 werd er een staatsieportret van toenmalig Koningin Beatrix geschilderd dat niet bij iedereen in de smaak viel. Het niet zo gelijkende portret werd geweerd uit de raadszaal waarvoor het bedoeld was en was onderwerp van spot. Het belandde in de opslag om er pas in maart 2013 weer uitgehaald te worden voor een expositie. Maar of het er in de loop der jaren mooier op geworden is of meer wordt gewaardeerd? Daar blijft toch een vraagteken staan.

Staatsieportret van Beatrix

In 1980 schilderde Anton Verhey (1938) uit Oldeholtpade in opdracht van gemeente Weststellingwerf een staatsieportret van de toen net ingehuldigde Koningin Beatrix. Ze staat ten voeten uit levensgroot op het doek, met een blauwe jurk, diadeem en de hermelijnen mantel over een arm gedrapeerd. De Majesteit staat voor de troon, waarachter een roodfluwelen gordijn hangt.

Drieëndertig

Drieëndertig jaar lang, zolang als de regeerperiode van de koningin, was het werk niet te zien. Vanaf 7 april 2013 maakt het deel uit van een tentoonstelling van de kunstenaarsgroep Distel uit Gouda. Verhey groeide op in Gouda en maakt deel uit van die groep.
De groep, bestaande oud-studenten van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunst in Den Haag, wil nog eenmaal een groepstentoonstelling. Verhey koos dit werk uit zijn oeuvre omdat hij het representatief voor werk vindt.

Raadszaal

De opdracht destijds van de gemeente Weststellingwerf moest resulteren in een staatsieportret voor in de raadszaal in het gemeentehuis in Wolvega. Het schilderij is in hyperrealistische stijl geschilderd en in 1980 vonden criticasters het een werk met een pompeuze entourage. Dat zou niet meer van die tijd zijn, was het negatieve commentaar toen. Beatrix’ portret is bovendien niet gelijkend.

Appelwangetjes

Beatrix is afgebeeld met appelwangetjes die verre van majesteitelijk ogen. Het schilderij werd onderwerp in een gemeenteraadsvergadering en de raad stemde het doek met twaalf tegen zes stemmen de zaal uit.

Omstreden portret in Conference

Het doek werd onderwerp van spot in verschillende conferences. Cabaretiers Wim Kan en Freek de Jonge haalden met hilarische acts uit naar de kunstenaar en zijn werk. Daarna verdween het doek uit Friesland en kocht de staat het op. Het verdween in het depot van het Instituut Collectie Nederland in Rijswijk. Een foto van het doek werd in 1993 nog een keer gebruikt als afbeelding in een schoolboek.

Anton Verhey

Anton Verhey heeft zijn sporen verdiend als historieschilder. Hij was onder de indruk van de schoolplaten van Isings en was gefascineerd door vaderlandse geschiedenis. Hij maakte ondermeer een twee boeken met prachtige en leerzame historische platen:

• Taferelen uit de geschiedenis;
• Van Babylon tot Bagdad.

Taferelen uit de geschiedenis verhaalt over belangwekkende gebeurtenissen uit de krijgsgeschiedenis.
Van Babylon tot Bagdad gaat over de infanterist door de eeuwen heen.

Vorst & Volk

Van 5 tot 31 oktober 2013 was het schilderij terug in het gemeentehuis van Weststellingwerf als onderdeel van de tentoonstelling Vorst & Volk, over de relatie tussen de gemeente en de Oranjes. Het staatsieportret bleek een trekker voor de expositie: mensen die zich de ophef van toen nog konden herinneren wilden zien hoe het schilderij er ook alweer uitzag. Daarna verdween het weer in de kelder.

Lees verder

• Koningin Beatrix – de troonswisseling
• Familieportret van Jan Kruis – Koninklijke familie
• Beeld van Beatrix – Friese kunstenaars portretteren koningin
• Beatrix – Vrijvrouwe van Ameland met Fries bloed
• 'Koningin van alle mensen' – bedanklied voor Beatrix