Wilhelmina van Pruisen (1751-1820) - prinses van Oranje

Wilhelmina van Pruisen (1751-1820) - prinses van Oranje Wilhelmina van Pruisen had een zeer ongelukkige jeugd nadat ze op jonge leeftijd bij haar ouders werd weggehaald en werd mishandeld door haar gouvernante. Nadat ze door haar oom, koning Frederik II van Pruisen, in huis werd genomen werd het leven aanzienlijk beter tot ze op zestienjarige leeftijd met de stugge prins Willem V van Oranje-Nassau in het huwelijk trad. In de jaren die volgden werd Wilhelmina gedwongen om zich steeds meer te bemoeien met de politieke taak van haar man totdat ze uiteindelijk beiden uit de Nederlanden werden verdreven. Na vele jaren in ballingschap te hebben doorgebracht keerde Wilhelmina weer terug naar de Nederlanden om de kroning van haar zoon tot koning Willem I der Nederlanden mee te maken.

Inhoud


Wilhelmina's vader August Frederik van Pruisen / Bron: Unidentified painter 18th-century, Wikimedia Commons (Publiek domein)Wilhelmina's vader August Frederik van Pruisen / Bron: Unidentified painter 18th-century, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Familie van Pruisen

Frederica Sophia Wilhelmina - roepnaam Wilhelmina - werd geboren op 7 augustus in de Duitse stad Berlijn. Ze was het derde kind - en de eerste dochter - van Schwerin Prins van Pruisen (1722-1758) en zijn vrouw, Amalia van Brunswijk-Wolfenbüttel (1722-1780). In 1744 en 1747 had Wilhelmina's moeder het leven geschonken aan twee zoons - Frederik Willem II (1744-1797) en Frederik Hendrik Karel (1747-1767) - en zeven jaar na de geboorte van Wilhelmina werd de familie verrast met de komst van een nakomertje. Helaas werd de kleine George Karel Emil (1758-1759) maar enkele maanden oud voordat hij onverwachts overleed. Wilhelmina was de kleindochter van Frederik Willem I (1688-1740), toenmalige koning van Pruisen, en haar vader was de tweede in lijn voor de troonsopvolging. Aangezien het huwelijk van Wilhelmina's oom, Frederik II (1712-1786), kinderloos bleef besloot de koning van Pruisen in 1744 zijn tweede zoon - Wilhelmina's vader - de titel van prins van Pruisen toe te kennen wat Wilhelmina bij haar geboorte automatisch de titel van prinses van Pruisen opleverde. Helaas bleek deze belangrijke titel geen garantie te zijn voor een gelukkige jeugd.

Wilhelmina's jeugd

De eerste jaren van Wilhelmina's jeugd waren afschuwelijk. Gezien het koninklijke bloed dat door haar aderen stroomde werd ze direct na haar geboorte gescheiden van haar ouders en overgedragen aan de zorgen van haar oma - koningin-moeder van Pruisen -
Sophia Dorothea van Hannover (1687-1757). Toen deze in 1757 overleed werd de zorg voor Wilhelmina toevertrouwd aan haar tante, Elisabeth Christine van Brunswijk-Wolfenbüttel (1715-1797), keizerin van het Heilige Roomse Rijk en (titulair) koningin van Spanje. Aangezien haar tante het veel te druk had om zich met de zesjarige Wilhelmina te bemoeien stelde deze een gouvernante aan die Wilhelmina stelselmatig mishandelde en verwaarloosde. Volgens Wilhelmina's memoires was de familie van de mishandelingen op de hoogte maar greep deze om onduidelijke redenen niet in. Naast de mishandelingen en verwaarlozing stond Wilhelmina's jeugd ook nog grotendeels in het teken van de Zevenjarige Oorlog (1756-1763), die maakte dat de koninklijke familie meerdere malen hun thuishaven in Berlijn moest ontvluchten.

Oom Frederik de Grote

Na het eindigen van de oorlog in 1763 besefte koning Frederik II van Pruisen dat hij zeer kwetsbaar was zolang hij geen officiële nakomelingen had en om dit probleem op te lossen besloot hij de kinderen van zijn jongere broer, August Willem, te adopteren. Voor Wilhelmina betekende de adoptie dat ze verhuisde naar het Pruisische Hof van haar oom en een nieuwe gouvernante kreeg, genaamd Sophie von Danckelmann (1715-1789). Sophie zorgde voor Wilhelmina als de moeder die ze nooit had gehad en bleef dan ook de rest van haar leven bij haar. Onder leiding van haar oom bloeide het leven aan het Pruisische Hof weer op en in het teken van Wilhelmina's culturele opvoeding werden er bals, muziekvoorstellingen en dansuitvoeringen georganiseerd. Daarnaast kreeg ze ook les in taal, geschiedenis, aardrijkskunde en godsdienst. Aan het hof trok Wilhelmina vooral op met haar twee oudere broers en nicht Elizabeth van Brunswijk (1746-1840) en noemde dit in haar memoires de gelukkigste tijd uit haar leven. Tevens ontwikkelde Wilhelmina een innige en warme band met haar oom, die haar jaren later nog van pas zou komen.

Wilhelmina's man, prins Willem V van Oranje-Nassau / Bron: Johann Georg Ziesenis, Wikimedia Commons (Publiek domein)Wilhelmina's man, prins Willem V van Oranje-Nassau / Bron: Johann Georg Ziesenis, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Prinses van Oranje

Op zestienjarige leeftijd kwam Wilhelmina's leven volledig op zijn kop te staan toen eerst haar broer, Frederik Hendrik Karel, volledig onverwachts overleed en haar oom haar vervolgens liet weten dat ze nog dat jaar in het huwelijk zou treden. Koning Frederik II had zijn oog laten vallen op Willem V (1748-1806), prins van Oranje, vorst van Nassau-Dietz en erfstadhouder van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en op 4 oktober 1767 maakte het paar voor het eerst kennis toen ze bij het altaar stonden om elkaar hun jawoord te geven. Na de feestelijkheden ter ere van hun huwelijk te hebben bijgewoond vertrokken Willem V en Wilhelmina naar zijn stadhouderlijke residentie in Den Haag. De aankomst in de Nederlanden viel Wilhelmina zwaar en het leven met Willem V was niet makkelijk mede door de invloed die zijn voogd, Lodewijk Ernst van Brunswijk-Lüneburg-Bevern (1718-1788) - kortweg de hertog van Brunswijk genoemd - op Willem V uitoefende.

Leven in de Nederlanden

Willem V was op elfjarige leeftijd wees geworden en grotendeels opgevoed door zijn voogd, de hertog van Brunswijk. Helaas stond de hertog bekend als een hork van een man en naast het feit dat hij Willem V voortdurend kleineerde in zijn jeugd voedde hij hem ook op met een vooroordeel tegen machtige vrouwen. Willem V was hierdoor niet alleen uiterst onzeker geworden maar ook zeer jaloers en wantrouwig van aard wat het voor Wilhelmina heel moeilijk maakte om contact te maken met haar man. Met name de eerste jaren bleef ze op de achtergrond en maakte maar moeilijk contact met de mensen aan het Haagse Hof, wat haar al snel de naam gaf afstandelijk en arrogant te zijn. Ondanks het feit dat de karakters van Willem V en Wilhelmina ongelooflijk botsten - waar Willem V twijfelachtig en onzeker was in zijn optreden was Wilhelmina daadkrachtig en zelfverzekerd - wist ze na enige tijd toch een vriendschappelijke band met haar man op te bouwen.

Nageslacht

Ondanks de moeizame omgang met elkaar in de eerste maanden van hun huwelijk waren Willem V en Wilhelmina zich bewust van hun echtelijke taak en in 1769 verloor Wilhelmina een zoon in het kraambed. Een jaar later was Wilhelmina weer zwanger en dit keer overleefde hun dochter Louise (1770-1819) de geboorte. In 1771 kreeg Wilhelmina, tot Willems grote teleurstelling, opnieuw een miskraam maar in 1772 was het groot feest toen er een zoon én wettelijk opvolger werd geboren die de naam Willem Frederik (1772-1843) kreeg en die later bekend zou worden als koning Willem I der Nederlanden. In 1774 sloot hun zoon Frederik (1774-1799) de rij en Wilhelmina bleek een zeer toegewijde moeder te zijn. Vermoedelijk speelde haar eigen ongelukkige jeugd hierbij een grote rol want ze hield haar kinderen voortdurend bij zich, voedde ze volledig zelf op en liet ze zelfs inenten tegen de pokken, een nieuwigheid in die tijd.

Familieportret van Willem V, Wilhelmina, Louise, Willem en Frederi / Bron: Creator:Pieter le Sage, Wikimedia Commons (Publiek domein)Familieportret van Willem V, Wilhelmina, Louise, Willem en Frederi / Bron: Creator:Pieter le Sage, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Rol van (politieke) betekenis

In de eerste jaren van hun huwelijk had Wilhelmina zich volledig afzijdig gehouden van de politieke werkzaamheden van haar man, maar toen de hertog van Brunswijk naar haar mening veel te veel macht kreeg, greep ze in. Wilhelmina en Willem V kregen zo'n hoog oplopende ruzie over de functie van van Brunswijk dat het Haagse Hof zich in twee partijen begon te verdelen; met aan de ene kant een grote groep die de hertog van Brunswijk steunde en aan de andere kant een klein groepje dat zich achter Wilhelmina schaarde. De politieke scheiding aan het hof bleef ook in de Nederlanden zelf niet onopgemerkt en de tegenstanders van het stadhouderschap - de patriotten genoemd - begonnen zich steeds meer te roeren. In de hoop de gemoederen tot bedaren te brengen wierp Wilhelmina zich op als bemiddelaar en stond zij de minst radicale patriotten zelf te woord om hun klachten aan te horen. De klachten waren aan Willem V echter niet besteed aangezien hij elke aanklacht beschouwde als een persoonlijke aanval op zijn functie als stadhouder.

Escalatie

Met het uitbreken van de Vierde Engels-Nederlandse Oorlog (1780-1784) kwam Willem V onder vuur te liggen. De oorlog stortte de Nederlanden in een diepe financiële crisis en Willems tegenstanders waren op zoek naar een zondebok, die ze vonden in de persoon van de hertog van Brunswijk. Willem V wist vervolgens het krediet dat hij nog had onder de Nederlandse bevolking en regenten volledig te verspelen door zijn voogd de hand boven het hoofd te blijven houden. Wilhelmina deed ondertussen alles wat in haar macht lag om de gemoederen tussen de voor- en tegenstanders van het stadhouderschap tot bedaren te brengen en kwam bekend te staan als de meest schappelijke van de twee. Terwijl Willem V iedereen tegen zich in het harnas joeg werd Wilhelmina steeds meer geliefd - simpelweg omdat er met haar wel te praten viel - en al snel gingen er stemmen op om Wilhelmina te benoemen als regentes. Op deze manier kon ze de macht van Willem V overnemen en het land behoeden voor een burgeroorlog. Aangezien het voor Wilhelmina duidelijk was dat dit de doodssteek betekende voor het huis van Oranje-Nassau weigerde ze zelfs maar om over de mogelijkheid na te denken en bewees loyaal te zijn aan haar man.

Vlucht

Met Wilhelmina's weigering om op te treden als regentes werd het de patriotten duidelijk dat ze het heft in eigen hand moesten nemen en zij wisten Willem V in 1785 een aantal belangrijke stadhouderlijke rechten te ontnemen. Deze actie van de patriotten leidde tot grote woede bij de aanhangers van het stadhouderschap - de prinsgezinden genoemd - en de situatie in Den Haag werd onhoudbaar. Aangezien Willem V zijn leven er niet langer meer zeker was verhuisde hij met zijn gezin naar het prinsgezinde Nijmegen en vervloekte zichzelf omdat hij niet bij machte was om kordater op te treden. Willem V begon in Nijmegen in te zien dat het stadhouderschap niets voor hem was en maakte zichzelf het ene verwijt na het andere. Toen Wilhelmina het niet langer meer kon aanzien besloot ze naar Den Haag te reizen om te kijken of ze de gemoederen tot bedaren kon brengen zodat Willem V weer veilig kon terug keren naar de stad, maar dit plan liep geheel anders.

Wilhelmina's oom, koning Frederik II van Pruisen / Bron: Antoine Pesne, Wikimedia Commons (Publiek domein)Wilhelmina's oom, koning Frederik II van Pruisen / Bron: Antoine Pesne, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Wilhelmina grijpt in

Op 28 juni 1787 vertrok Wilhelmina met een klein gevolg uit Nijmegen met het doel in één dag door te reizen naar Den Haag. Helaas hadden de patriotten lucht gekregen van dit plan en toen Wilhelmina de plaats Schoonhoven was gepasseerd werd ze door een patriottisch vrijkorps staande gehouden. Ze werd met veel machtsvertoon overmeesterd, gevangen genomen en overgebracht naar een kleine boerderij in de buurt van de Goejanverwellesluis. Wilhelmina zelf ervoer de hele gebeurtenis als uiterst traumatisch mede omdat ze niet conform haar stand - van prinses - was behandeld. Zo had iemand het gewaagd om zomaar bij haar aan tafel te komen zitten en had ze niet eens een fatsoenlijke maaltijd aangeboden gekregen. In afwachting van het antwoord van de Staten van Holland of Wilhelmina haar reis naar Den Haag mocht voortzetten werd ze de hele dag lang vastgehouden, maar toen haar 's avonds de toegang naar Den Haag werd geweigerd, werd ze gedwongen om terug te keren naar Schoonhoven. Na hier nog twee dagen tevergeefs geprobeerd te hebben om toestemming te krijgen om naar Den Haar te reizen, keerde Wilhelmina uiteindelijk teleurgesteld terug naar Nijmegen.

Hulp van oom Frederik

Na haar hart bij haar man te hebben gelucht over de wijze waarop ze was behandeld besloot ze ook haar oom, koning Frederik II van Pruisen, op de hoogte te stellen van de gebeurtenis en vroeg hem tevens om in te grijpen. Aangezien hij zijn nichtje niet wilde laten zitten eiste Frederik dat de Staten van Holland excuses zouden maken voor hetgeen Wilhelmina overkomen was, maar deze weigerden op hun beurt. Om zijn woorden kracht bij te zetten stelde Frederik II een ultimatum - wat hij één keer verlengde - maar de Staten van Holland bleven weigeren. Ondanks dat Frederik II eigenlijk geen zin had om zijn legers naar de Nederlanden te sturen kon hij geen gezichtsverlies leiden en op 13 september 1787 vielen de Pruisische legers het Hollandse gewest binnen. Op 23 september keerde Willem V weer terug naar Den Haag en na zijn aankomst was de zogenaamde Oranjerestauratie een feit. Nadat ook Wilhelmina zich weer bij haar man in Den Haag had gevoegd begonnen ze met het vervolgen van de opstandige patriotten en met name Wilhelmina bleek hierbij uiterst wraakzuchtig.

Keerzijde van het succes

De huizen van de opstandige patriotten werden in brand gestoken, hun bezittingen onteigend en het merendeel van de Nederlandse patriotten besloten hun heil in Frankrijk te zoeken. Het feit dat met name Wilhelmina haar man aanspoorde om wraak te nemen werd haar niet in dank afgenomen en haar populariteit in de Nederlanden begon langzaam af te nemen. Toen Wilhelmina vervolgens ook nog op eigen houtje de Acte van Garantie (1788) sloot met Pruisen en Engeland - waarin beide landen verklaarden de familie van Oranje te steunen bij het behouden van hun stadhouderlijke functie - was de maat voor de Nederlanders vol. Ondanks dat Wilhelmina enkele maanden daarvoor nog ongekend populair was, werd ze nu gezien als een buitenlandse vrouw die zich - tegen de wil van het volk en de regenten - met de Nederlandse politiek en veiligheid van het land bemoeide. Vanuit Frankrijk lieten de gevluchten Nederlandse patriotten steeds meer smaadschriften, beledigende prenten en liedjes over Wilhelmina in omloop brengen die met name haar wraakzucht en bemoeizieke karakter belachelijk maakten.

Willems neef, koning George III van Engeland / Bron: Workshop of Allan Ramsay, Wikimedia Commons (Publiek domein)Willems neef, koning George III van Engeland / Bron: Workshop of Allan Ramsay, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Verbanning

In de maanden die volgden bleef het uiterst onrustig in heel Europa en in 1789 brak in Frankrijk de Franse Revolutie uit. De vele Nederlandse patriotten die naar Frankrijk waren gevlucht besloten niet werkloos toe te kijken en hun Franse bondgenoten te steunen in ruil voor hulp om de Nederlanden te bevrijden van het juk van de stadhouder. In 1792 werd tijdens onlusten in Zweden Wilhelmina's neef, koning Gustaaf III van Zweden (1746-1792), vermoord en in 1793 volgden de onthoofding van het Franse koningspaar. Vanaf dat moment was ook Wilhelmina haar leven niet langer meer zeker aangezien ze vele (anonieme) doodsbedreigingen ontving. Tot overmaat van ramp verklaarde de Franse Republiek Willem V op 1 februari 1793 persoonlijk de oorlog en viel in de winter van 1794 de Nederlanden binnen. Willem V besefte dat zijn positie onhoudbaar was geworden en op 18 januari 1795 vluchtte hij met zijn vrouw en twee kinderen in het holst van de nacht naar Engeland. Enkele dagen na de vlucht van de stadhouderlijke familie doopten de Fransen de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden om tot de Bataafse Republiek en Willem V verloor al zijn rechten en bezittingen in de Nederlanden.

Onderduiken in Dietz

Volledig berooid arriveerde de familie van Oranje bij Willems neef, koning George III van Engeland (1738-1820), die hen niet alleen onderdak aanbood aan het Engelse Hof maar tevens een toelage beschikbaar stelde zodat Willem V en zijn gezin het hoofd boven water konden houden. In de eerste jaren van hun ballingschap hadden Willem V en Wilhelmina het vooral druk met hun hoofd boven water te houden, maar naarmate ze meer aan de situatie gewend raakten besloten ze zich weer op de toekomst te richten. In 1801 verhuisde Willem V naar zijn Duitse landgoed in de plaats Dietz en in juni 1802 volgden Wilhelmina en de kinderen. Dat de scheiding van zijn vrouw en kinderen Willem V moeilijk viel bleek wel uit een brief die Willem V aan zijn vrouw schreef: 'God geve dat we elkaar in het voorjaar weer zien. Ik hoop nooit te vergeten wat je allemaal voor me hebt gedaan'. In de vier jaren die volgden hield de familie van Oranje zich schuil in Dietz en Wilhelmina kreeg de tijd om de banden met haar dochter Louise weer aan te halen aangezien die met haar man in de buurt woonden.

Napoleon Bonaparte

Net toen het leven er weer wat rooskleuriger begon uit te zien - de familie van Oranje had een financiële vergoeding gekregen voor het verlies van haar Nederlandse bezittingen - overleed Willem V op 9 april 1806 volledig onverwachts. Aangezien Willems beide zoons - Willem Frederik en Frederik - nog minderjarig waren kreeg Wilhelmina de voogdij en moest in dezelfde periode ook haar dochter Louise nog opvangen, aangezien ook haar man in dezelfde periode overleed. Helaas werden Wilhelmina's plannen om haar kinderen op te voeden in Dietz gedwarsboomd door de uitbreidingsdrift van de Franse generaal Napoleon Bonaparte (1769-1821) en toen hij het vorstendom Nassau-Dietz onteigende, sloeg Wilhelmina op de vlucht. Met haar twee zoons en dochters reisde ze naar de Noord-Duitse stad Schwerin om vandaar uit door te reizen door Sleeswijk in Denemarken. Na de wintermaanden in Denemarken te hebben doorgebracht reisde Wilhelmina door naar familie in Weimar om uiteindelijk onderdak te vinden bij haar familie aan het Pruisische Hof in Berlijn.

Wilhelmina's zoon, koning Willem I der Nederlanden / Bron: Joseph Paelinck, Wikimedia Commons (Publiek domein)Wilhelmina's zoon, koning Willem I der Nederlanden / Bron: Joseph Paelinck, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Koningin-moeder

In 1813 lukte het een coalitie van verschillende landen om Napoleon Bonaparte ten val te brengen en bij Wilhelmina en haar kinderen rees de hoop om te kunnen terugkeren naar de Nederlanden. Aangezien Napoleon grote delen van Europa had toegeëigend stond de coalitie voor de moeilijke taak de gebieden weer terug te geven aan de rechtmatige 'eigenaren' en vanuit de Nederlanden gingen er stemmen op om Willem Frederik van Oranje aan te wijzen als soeverein vorst. Toen het Wilhelmina duidelijk werd dat haar zoon wel eens de nieuwe koning van de Nederlanden kon worden stond ze hem met raad en daad bij en stelde zelfs in eigen persoon een leger samen uit gedeserteerde en gevangen genomen soldaten die in Berlijn aanwezig waren. Nadat alle voorbereidingen waren getroffen keerde Willem Frederik van Oranje in november 1813 weer terug naar de Nederlanden en in januari 1814 volgden zijn moeder, zus en jongere broer. Op 18 maart 1814 was Wilhelmina aanwezig bij de kroning van haar zoon tot Soeverein Vorst van het Soeverein Vorstendom de Nederlanden en ze nam haar intrek in Paleis 't Loo in Apeldoorn.

Laatste jaren

Het feit dat Willem Frederik nu soeverein vorst Willem I der Nederlanden was maakte dat Wilhelmina officieel de status van koningin-moeder kreeg, maar deze titel maakte niet dat men vergat wat zij in het verleden had gedaan. Ondanks dat de haat tegen haar al lang niet meer zo groot was, was ze ook niet enorm populair en met name in haar laatste jaren hield ze zich op de achtergrond. Samen met Louise woonde ze enige tijd in Haarlem om vervolgens afwisselend haar tijd door te brengen op paleis t' Loo of aan het hof bij haar zoon in Den Haag. Nadat Napoleon in 1815 nog één keer terugkeerde naar Europa om officieel afstand te doen van de gebieden die hij in beheer had gehad riep soeverein vorst Willem Frederik zichzelf uit tot koning Willem I der Nederlanden. Op 15 oktober 1819 kreeg Wilhelmina het zoveelste verlies in haar leven te verwerken toen haar dochter Louise overleed en op 9 juni 1820 blies Wilhelmina zelf, op een leeftijd van 69 jaar, haar laatste adem uit. Aangezien de familie van Oranje een nieuwe grafkelder liet bouwen werd Wilhelmina pas in november 1822 bijgezet in de grafkelder van de familie in de Grote Kerk in Delft.

Nagedachtenis

Wilhelmina van Pruisen kreeg duidelijk twee rollen toebedeeld in de Nederlandse geschiedenis. Aan de ene kant werd ze geroemd om haar doortastende en vasthoudende karakter en was ze geliefd om de bemiddelende rol die ze in eerste instantie op zich nam. Na haar wraakzuchtige optreden tegen de patriotten werd ze door velen om dezelfde eigenschappen echter gehaat. Ook doordat Wilhelmina zich - met name in de eerste jaren van haar huwelijk - had afgezonderd maakte dat ze de naam kreeg hooghartig en arrogant te zijn. Ondanks dat haar huwelijk met Willem V Wilhelmina niet had gebracht wat ze er van had gehoopt was ze hier niet boos of verbitterd om. Zo schreef ze aan haar dochter Louise: 'Het huwelijk, lieve dochter, is een wederzijdse verbintenis. Geniet het goede, verwacht geen volmaaktheid, matig je verlangens en bedenk dat echt gelukkig zijn, zijn oorsprong vindt in ons zelf'. Een wijze les die Wilhelmina tijdens haar eigen leven goed in haar oren had geknoopt.
© 2017 - 2024 Marjolijnr, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Johan Willem Friso van Nassau-Dietz, prins van OranjeJohan Willem Friso van Nassau-Dietz, prins van OranjeStadhouder Willem III van Oranje-Nassau, tegens koning Willem III van Engeland overleed in 1702. Omdat hij geen kinderen…
Prins Johan Willem Friso van Nassau-Dietz (1687-1711)Prins Johan Willem Friso van Nassau-Dietz (1687-1711)Johan Willem Friso van Nassau-Dietz was de achterneef van prins Willem III van Oranje-Nassau en werd dan ook door hem aa…
Willem VI, prins van Oranje, koning der NederlandenWillem VI, prins van Oranje, koning der NederlandenDe gebeurtenissen aan het eind van de achttiende eeuw maakten een eind aan de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden…
De vrouwen van Koning Willem I - Julie von der GoltzIn 2013 verscheen het boek over Koning Willem I (1772-1843) van Jeroen Koch. De historicus Koch bevestigt in zijn boek e…

Wilhelmina van Pruisen (1774-1837), koningin der NederlandenWilhelmina van Pruisen (1774-1837), koningin der NederlandenFrederica Louisa Wilhelmina was sinds haar geboorte prinses van Pruisen en groeide op aan het koninklijk hof van haar ou…
Anna van Hannover (1709-1759) - prinses van OranjeAnna van Hannover (1709-1759) - prinses van OranjeHet leven van de Engelse Princess Royal Anna van Hannover begon als een sprookje toen haar opa in het jaar 1714 werd gek…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Johann Georg Ziesenis, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Wilhelmina_van_Pruisen_(1751-1820)
  • https://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/31323/wilhelmina-van-pruisen-1751-1820.html
  • http://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/WilhelminavanPruisen
  • http://www.haagsetijden.nl/entry/1129/wilhelmina-van-pruisen-1820
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Amalia_van_Brunswijk-Wolfenb%C3%BCttel
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Frederik_Willem_I_van_Pruisen
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/August_Willem_van_Pruisen
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Laurens_Pieter_van_de_Spiegel
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Gustaaf_III_van_Zweden
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/George_III_van_het_Verenigd_Koninkrijk
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Karel_van_Brunswijk-Wolfenb%C3%BCttel
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Napoleon_Bonaparte
  • Afbeelding bron 1: Unidentified painter 18th-century, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 2: Johann Georg Ziesenis, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 3: Creator:Pieter le Sage, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 4: Antoine Pesne, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 5: Workshop of Allan Ramsay, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 6: Joseph Paelinck, Wikimedia Commons (Publiek domein)
Marjolijnr (218 artikelen)
Laatste update: 09-02-2020
Rubriek: Kunst en Cultuur
Subrubriek: Koningshuis
Bronnen en referenties: 19
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.