Eleonora van Castilië (1241-1290)

Eleonora van Castilië wordt eind 1241 in Castilië (Spanje) geboren als tweede van de vijf kinderen van Ferdinand III van Castilië en diens tweede echtgenote Johanna van Dammartin. Haar vader sterft in 1252, Eleonora zit tijdens zijn laatste adem teug (11 jaar oud) aan zijn bed. Haar vader had veel literaire belangstelling, wat haar handelen en interesses later als koningin zeker beïnvloedt heeft. In de eerste instantie was Eleonora belooft aan Theobald II van Navarra maar in 1252 sloot zijn moeder een verdrag waarin ze beloofde dat Theobald nooit zou trouwen met Eleonora.

Huwelijk

Op 1 november 1254 trouwt ze met Edward I, de toekomstige koning van Engeland, in het klooster van Las Huelgas (Burgos, Castilla). Haar moeder was in het verleden afgewezen als echtgenote van Hendrik III en haar oma Alys als echtgenote van Richard I. Eleonora is bij de Engelsen niet populair. Veel familieleden komen naar het Engelse hof in de begintijd van het huwelijk en worden door het paar groots ontvangen. Dit levert Eleonora de naam hebzuchtige buitenlandse op. “De koningin wil ons goud…” is een regel uit een gedicht in die tijden.

Ondanks het feit dat dit een gearrangeerd huwelijk is ontwikkelt zich een stevige liefdesrelatie. Hun band is zo sterk dat ze geen dag zonder elkaar kunnen en hun kinderen eigenlijk teveel zijn in dit huwelijk. In 1255 wordt er een dochter doodgeboren in Bordeaux, Frankrijk.

Baron's War

Tijdens de tweede Baron’s War tussen Hendrik II en zijn baronnen steunt Eleonora hem actief. Ze importeert boogschutters uit Pontieu in Frankerijk om te helpen bij de strijd. In 1264 wordt hun dochter Katherine geboren. Zij overlijdt nog geen drie maanden later. In juni 1264 wordt het koninklijke leger verslagen. Edward wordt gevangen gezet en de zwangere Eleonora opgesloten in Westminster Palace. In januari 1265 vindt daar de geboorte van hun zoon John plaats. In de slag van Evesham verslaat het koninklijk leger de baronnen en Edward houdt zich daarna bezig met het hervormen van de overheid. In 1268 wordt Hendrik van England geboren.

Kruistocht

Op 18 juni 1269 ziet hun vijfde kind Eleanor het levenslicht. Eleonora en Edward vertrekken kort daarna naar Lodewijk IX om hem te vergezellen tijdens zijn achtste kruistocht. De kinderen laten ze achter bij hun oma, de moeder van Edward. Helaas is Lodewijk IX op 25 augustus 1270 reeds overleden in Tunis, het koninklijk paar is dan nog onderweg. Dochter Juliana wordt geboren op 28 mei 1271 (Palestina) en sterft op 5 september datzelfde jaar. Ook zoon John overlijdt in 1271 op 3 augustus 5 jaar oud in Engeland. Edward vecht samen met Karel van Anjou in Syrië tegen de Baibars(ook wel de negende kruistocht genoemd), het wordt een militair succes.

April 1272 komt dochter Joan van Acre ter wereld tijdens hun verblijf op Acre (vandaar de naam). In juni van dat jaar wordt er een aanslag gepleegd. Edward raakt gewond door een vergiftigde dolk die in zijn arm wordt gestoken. De wond is al snel ernstig ontstoken en Eleonora is ten einde raad. Een Engelse chirurg snijdt het aangetaste vlees weg en maakt de wond schoon. Tijdens zijn ziekbed verpleegt Eleonora hem en wijkt geen moment van zijn zijde tot hij weer op de been is. September 1272 verlaten ze Palestina. Op weg naar huis laten ze dochter Joan achter bij Eleonora’s moeder, Johanna van Dammartin.

Kroning en huwelijksleven

Zoon Alphonso wordt geboren op 24 november 1273. Op 19 augustus 1274 worden Edward en Eleonora gekroond tot koning en koningin van Engeland. Hun kinderen verhuizen dan naar een comfortabel hotel op het platteland waar ze verzorgt worden door zorgvuldig gekozen hovelingen waarmee hun ouders geregeld corresponderen. Zelf zien ze kinderen pas weer wanneer ze 7 zijn en oud genoeg worden gevonden om hun ouders te vergezellen naar officiële gelegenheden. Vanaf een jaar of 10 komen de kinderen pas weer aan het hof zodat ze hun ouders vanaf dan vaak zien. Zoon Hendrik overlijdt op 16 oktober 1274, 6 jaar oud na een kort ziekbed. Aan dat bed zitten evenwel niet zijn ouders maar zijn oma (de moeder van Edward, Eleonor van de Provence). Ondanks de korte afstand tussen Londen en Guilford komen de ouders ook niet naar de begrafenis.

Eleonora handelt in ontroerend goed om zo een eigen inkomen te hebben. Ze wordt hierin gesteund door haar echtgenoot die het een goede zaak vindt dat zijn vrouw haar eigen financiële middelen heeft en niet haar hand hoeft op te houden bij de overheid. Helaas staat Eleonora hierdoor ook in een ongunstig daglicht doordat ze geassocieerd wordt met geldschieters.

Op 15 maart 1275 wordt dochter Margaret Plantagenet geboren, op 1 mei 1276 gevolgd door dochter Berengaria, zij overlijdt op 3 januari 1278 en wordt in Westminster Abbey begraven.

Eind 1278 komt hun dochter Joan weer terug naar Engeland na het overlijden van haar oma. Ze is dan zes jaar en door haar oma door en door verwend. Ze blijft levendig en uitdagend gedurende haar hele leven, dwarsboomt de plannen van haar ouders en doet precies waar ze zin in heeft. Het overlijden van Johanna van Dammartin houdt tevens in dat Eleonora de titel gravin van Ponthieu van haar moeder erft en dat Ponthieu bij Engeland gevoegd wordt.

Op 11 maart 1279 wordt weer een dochter geboren, Maria van Woodstock, gevolgd door een zoon in 1280 die vrij kort na de geboorte overlijdt. Er worden nog twee kinderen geboren, dochter Elizabeth van Rhuddlan op 8-07-1282 en zoon Edward II op 25-01-1284. Edward II wordt geboren op Caernarfon Castle in Wales waar Eleonora haar man bijstaat tijdens de verovering van Wales. In augustus 1284 overlijdt hun zoon Alphonso, 11 jaar oud. In 1290 stuurt Eleonora 1 van haar schrijvers naar het platteland om het huishouden waar de laatste kinderen verblijven te sluiten. De kinderen vervolgen dan de rest van hun onderwijs aan het hof.

Liefhebberij

Ze was dol op literatuur en ijverde ervoor dat boeken gekopieerd werden door Schriftgeleerden. Ze had een zeer verfijnde en brede smaak op literair gebied. Ook ondersteunde ze het werk aan de universiteiten van Oxford en Cambridge.

Overlijden

Eleonora overlijdt in 1290, 49 jaar oud. De maagd van Noorwegen was in Schotland overleden en Edward reide snel af naar Schotland. Eleonora volgt in een rustiger tempo, ze heeft hoge koorts en voelt zich ziek. Ze heeft haar bestemming nooit bereikt en de diepbedroefde koning wordt nog net op tijd gewaarschuwd om haar laatste verzoek te horen. Dit betreft schadeloosstelling van haar huurders die bedonderd zijn door haar financiële raadgever. Op de weg van Lincoln naar Westminster laat de koning bij iedere stop van de rouwstoet een stenen kruis plaatsen. Deze 12 kruizen staan bekend als de Eleanor Crosses. Op 17 december 1290 vindt haar begrafenis plaats in Westminster Abbey. Edward hertrouwt 10 jaar later maar tot aan zijn dood blijft hij zijn eerste vrouw herdenken, de dochter die hij krijgt met zijn tweede vrouw heet dan ook Eleonora ter nagedachtenis aan haar.