De klassieke oudheid: invloed en overblijfselen

De Griekse en Romeinse samenlevingen hebben grote invloed gehad op de ontwikkeling van onze huidige samenleving. Welke aspecten zien we hier vandaag de dag nog van terug en wat vinden we nog terug aan overblijfselen van deze culturen?

De Grieken

Wanneer we het hebben over DE Grieken spreken we in eerste instantie over een verzameling van kleine, relatief onafhankelijk, gemeenschappen op het vaste land van het huidige Griekenland omstreeks 800 voor Christus. In tijden van welvaart bestonden deze gemeenschappen, ook wel stadstaten genoemd, los van elkaar. In tijden van oorlog werden de krachten echter gebundeld. Wanneer de populatie toenam verminderde de kwaliteit van leven; de stadstaten raakten overbevolkt en het kostte moeite om in de voedselvoorziening te voorzien. Veel mensen vertrokken naar de eilanden en later ook naar andere delen van het Middellandse Zee-gebied. Hierdoor verspreidde de Griekse cultuur zich in rap tempo over een groot grondgebied. Uiteindelijk maakten zij, door de veroveringen van Alexander de Grote, zelfs kennis met de oosterse cultuur.

Kenmerken uit deze cultuur die we vandaag de dag nog terug zien zijn de democratie en de Olympische Spelen. Daarnaast kennen we tal van tastbare overblijfselen:

• Opgravingen: de Akropolis onmiskenbaar de bekendste, maar ook plaatsen als Olympia, Epidaurus en Delphi zijn velen niet onbekend. In het hele verspreidingsgebied vinden we daarnaast honderden minder bekende sites waar de geschiedenis tot leven komt. In een stad als Athene komen de sfeer van de oudheid en de moderne samenleving erg dicht bij elkaar.
• Kunst: musea in binnen- en buitenland staan vol met (beschilderde) vazen, beeldhouwwerken en grafgiften gevonden bij opgravingen.

Na honderden jaren van bloei viel de Griekse beschaving in de laatste twee eeuwen voor Christus ten prooi aan het in rap tempo oprukkende Romeinse Rijk.

De Romeinen

De Romeinen vormde in eerste instantie een samenleving in en om Rome. In een tijdsbestek van enkele eeuwen veroverde zij gebieden in Italië en vervolgens in Europa en het Middellandse Zee-gebied. Vanaf dat moment wordt er gesproken over het Romeinse Rijk. De cultuur is niet eenduidig te noemen en wordt beïnvloed door de culturen uit de gekoloniseerde gebieden.

Vandaag de dag zien we met name in onze architectuur veel uitvindingen terug uit deze periode: denk bijvoorbeeld aan bruggen, aquaducten, het riool en badhuizen. Daarnaast kennen we ook hier tal van tastbare overblijfselen:

• Rome: voor mensen die gefascineerd zijn door het Romeinse Rijk een echte must! Delen van de stad geven je het gevoel terug in de tijd te reizen en geven een goed beeld van het dagelijks leven van de Romeinen in de stad. Denk hierbij met name aan het gebied rond het Colloseum, het Forum Romanum, het Palatijn en de verschillende Thermen-complexen, maar ook elders in de stad kun je opeens oog in oog staan met de oudheid door een eenzame triomfzuil of een oude tempel.
• Opgravingen: over het gehele grondgebied van het voormalige Romeinse Rijk vinden we overblijfselen van onder andere tempels (bv. Paestum, Italië), aquaducten (bv. Pont de Gard, Frankrijk) (amfi)theaters (bv. Ostia Antica, Italië).
• Kunst: musea in binnen- en buitenland staan vol met aardewerk, glaswerk, beeldhouwwerk (met name portretten, bustes en standbeelden), delen van fresco's en grafgiften. Daarnaast zijn er veel munten bewaard gebleven met portretten van keizers.

De opkomst van het Christendom luidde uiteindelijk halverwege de 5de eeuw de val van het Romeinse Rijk in.

Lees verder

• De Griekse bouwkunst
• De Romeinse bouwkunst
• De geschiedenis van de Minoïsche beschaving op Kreta
• De vroege geschiedenis van het Griekse eiland Kos
• Het Asklepieion van Kos