WO II: Jaques Stosskopf

Veel mensen kennen Donitz en zijn U-boot (onderzeeër) leger dat tijdens de Tweede Wereldoorlog zoveel Britse en Amerikaanse boten heeft laten zinken. Die U-boten lagen in het Franse Loriënt in een bunker. Deze bunkers werden gemaakt door de Fransman Jaques Stosskopf. Zonder hem waren vele U-boten verloren gegaan tijdens de Tweede Wereldoorlog toen ze voor onderhoudswerkzaamheden in bunkers in Loriënt lagen.

Inhoudsopgave

• Wie was Jaques Stosskopf
• Loriënt

Wie was Jaques Stosskopf

Op 27 november 1898 werd in de Franse hoofdstad Parijs Jaques Stosskopf geboren. Zijn ouders waren afkomstig uit de Franse Elzas. Hierdoor heeft hij thuis al van jongs af aan zowel Frans als Duits gesproken. Tijdens de Eerste Wereldoorlog zat hij in het Franse leger en was hij officier bij de artillerie. Hiervoor kreeg hij het Franse oorlogskruis als onderscheiding. Na de Eerste Wereldoorlog ging hij in Parijs studeren aan de technische school als maritiem ingenieur (scheepsbouwkundige). In 1939 kwam hij als hoofd van de bouwafdeling te werken in het Arsenaal van Loriënt.

Collaborateur

Toen de Duitsers in 1940 Frankrijk veroverden, viel natuurlijk ook de havenplaats Loriënt in hun handen. Doordat Stosskopf Duits sprak en ook nog eens autoritair was tegenover de Franse medewerkers kreeg hij al snel het vertrouwen van de Duitsers en mocht hij zijn positie in het Arsenaal behouden. Hij werkte nu dus voor de Duitsers en niet meer voor de Fransen. Door het Duitse vertrouwen stond hij dicht op de bouw van de bunkers voor de onderzeeërs en ook bij de bouw van deze boten. Hij kreeg zelfs geheime informatie van de Duitsers om zijn werk in Loriënt goed te kunnen uitvoeren.

Alliance netwerk

Wat de Duitsers en de bevolking van Loriënt alleen niet wisten, is dat Stosskopf niet voor de Duitsers werkte maar een dubbelspion was voor het Franse Alliance netwerk. Voor vier jaar kon hij zonder problemen geheime Duitse informatie doorspelen aan de Britse Royal Navy. Alle activiteiten werden door hem doorgespeeld. Zo gaf hij onder meer door welke leiding er op welke U-boot zat en wat hun opdrachten waren. Ook de schepen die door de U-boten tot zinken werden gebracht, werden door Stosskopf aan de Royal Navy doorgegeven. Door deze gegevens kon de slag om de Atlantische oceaan worden omgekeerd in voordeel van de Geallieerden.

Dood

Op 21 februari 1944 werd Stosskopf door de Duitse Gestapo gearresteerd. Tijdens het martelen van een andere Alliance-agent werd de naam van Stosskopf genoemd. Lang werd er vanuit gegaan dat Stosskopf "gewoon" was verdwenen, maar de waarheid bleek achteraf dus toch anders.

Nacht und Nebel
Voor verzetsmensen was er een speciale straf in werking gezet. Het Nacht und Nebel-team moest de verzetsmensen in het niets laten verdwijnen. Voor deze verzetsmensen waren twee concentratiekampen in gebruik genomen; Natzweiler-Struthof in de Elzas (Frankrijk) en Gross-Rosen in Silezië (Polen). Ook Stosskopf onderging dit lot. Hij werd naar concentratiekamp Natzweiler-Struthof gestuurd. Na vele martelingen en ondervragingen werd hij op 1 september 1944 als verzetsstrijder geëxecuteerd met een kogel door zijn hoofd.

Loriënt

Nadat Frankrijk in 1940 door de Duitsers werd bezet besloot admiraal Karl Donitz om in Loriënt de thuishaven te bouwen voor zijn Duitse onderzeeboten (U-boten). Met de technologie die er toen was, konden U-boten niet heel lang op zee blijven. Er moest dus een haven komen waar de U-boten onderhouden en aangevuld konden worden zonder te worden vernietigd door de geallieerden, vanuit de lucht of vanaf het water. Om de U-boten veilig te houden werden er op het schiereiland Keroman drie megagrote bouwwerken gebouwd; drie grote bunkers die de U-boten veilig moesten houden tegen aanvallen. Het schiereiland in de voorstad van Loriënt werd in de loop van de oorlog een complete stad. Dag en nacht werd er aan de U-boten en aan de bunkers gewerkt. Om dit te bouwen werd de hulp in geroepen van de Fransman Jaques Stosskopf.

K1

De eerste bunker werd gebouwd voor vijf U-boten. Omdat de omgeving van de K1-bunker nogal zacht is, staat deze bunker op heipalen, zodat hij niet kon verzakken wanneer de U-boten in de bunker lagen. De bunker had een onderdekte scheepshelling. De U-boten kwamen de bunker in gevaren, waarna de sluisdeuren aan de voorkant dicht gingen. Het water werd daarna uit de bunker gepompt waardoor de U-boot op de scheepshelling kwam te liggen. Vervolgens werd deze op een rails getakeld, waarna ze werden vervoerd naar een andere (nog veiligere) bunker waar het onderhoud werd gedaan aan de U-boot.

K2

Aan de achterzijde van de K1 bunker werd een tweede bunker (K2) gebouwd. Deze bunker had plaats voor zeven U-boten. Het dak van de bunkers K1 en K2 werd gemaakt van 3,5 meter dik gewapend beton. Door de ondergrond en de heipalen waarop de bunkers stonden kon het dak niet dikker.

K3

In 1941 werd er begonnen aan een derde bunker (K3). Deze lag direct aan het water en heeft een stenen ondergrond, hierdoor staat K3 niet op heipalen. In tegenstelling tot de K1 en K2 was het dak niet één laag van 3,5 meter dik gewapend beton maar zelfs twee lagen van 3,5 meter dik gewapend beton. Door de stenen ondergrond kon deze bunker dit ook houden. Deze bunker had zelfs plaats voor dertien U-boten. De U-boten konden zelf deze bunker invaren en zodra ze binnen waren werd de bunker met zware deuren afgesloten.

Bombardementen

De Geallieerden hadden zwaar te lijden onder Dönitz zijn U-boten. Op zee waren de Duitsers onverslaanbaar. De U-boten waren de grootste schrik van de Britse marine. Hier moest verandering in komen. Door de lucht moesten de Duitse havens gebombardeerd worden. Tussen 14 januari en 17 februari 1943 werd Loriënt en het schiereiland Keroman verschillende malen zwaar gebombardeerd. De stad Loriënt werd bijna compleet verwoest maar de bunkers bleven, zo goed als, onbeschadigd. Een zware Geallieerden-bom trof de K3-bunker. Alleen de bovenste laag van het dak werd geraakt en raakte beschadigd. De tweede laag had nog geen kras.

Na de oorlog

Ook na de oorlog werden de bunkers nog gebruikt. Tot 1997 werden de bunkers door de Franse marine gebruikt. De namen van de bunkers zijn alleen wel veranderd. Het waren niet langer de K1-, K2- en K3-bunkers maar de Jaques Stosskopf marinebasis. Vernoemd naar de ingenieur die samen met de Duitsers de bunker heeft gemaakt en de geallieerden heeft geholpen met de strijd op de Atlantische oceaan. Vanaf 1997 tot en met 20 april 2016 zijn de bunkers open voor toeristen. Het is veranderd in een museum. In het museum is nog steeds een U-boot te bezichtigen.

Lees verder

• WO II: Stanislaw (Shlomo) Szmajzner
• WO II: Eva Braun
• Helden van WO II: Claus von Stauffenberg
• Helden uit WO II: Maarschalk Bernard Montgomery
• Helden uit WO II: Veldmaarschalk Erwin Rommel