De avonden van de Muiderkring

De benaming "Muiderkring" verwijst naar de bijeenkomsten die P.C. Hooft organiseerde op het Muiderslot voor de Amsterdamse culturele elite in de Gouden Eeuw. Deze term werd echter pas in de 19de eeuw bedacht en geeft een onvolledig beeld. Lange tijd kwamen de Amsterdamse kopstukken namelijk samen in het huis van de familie Roemer Visscher, dat daarom bekend stond als 't saligh Roemers huys". Ook was de Muiderkring niet uniek. In andere plaatsen vonden vergelijkbare bijeenkomsten plaats.

Artikelindeling

• Roemer Visscher en P.C. Hooft als gastheren
• Aard van de bijeenkomsten
• Culturele kringen in andere steden
• Leden van de Muiderkring

Roemer Visscher en P.C. Hooft als gastheren

Onder leiding van Roemer Visscher ontstonden de bijeenkomsten in 't saligh Roemers huys'. Hij was zowel succesvol koopman als dichter en hij vond het belangrijk dat er literaire contactavonden waren. In veel opzichten beleefde de groep in zijn tijd zelfs zijn hoogtepunt.

Dat kwam niet in de laatste plaats omdat hij werd bijgestaan door zijn charismatische dochters Anna en Maria "Tesselschade" Roemersd. Visscher, beiden, behalve graveersters, ook dichteres. Zij zouden uitgroeien tot het stralende middelpunt van de gezellige avonden.

Dat veranderde in 1621, toen de kring waarschijnlijk al zo'n twintig jaar bestond. Roemer Visscher was het jaar daarvoor overleden, terwijl Anna en Tesselschade bezig waren een eigen huishouden op te zetten. P.C. Hooft echter was ondertussen drost van Muiden en daarmee bewoner van het Muiderslot geworden. Hij besloot de organisatie van de bijeenkomsten over te nemen. Hij vond het in stand houden van de culturele en tegelijkertijd ook vriendschappelijke uitwisseling te belangrijk om te laten verlopen.

Aard van de bijeenkomsten

De deuren van het Muiderslot en 't saligh Roemers Huys stonden met name open voor personen die hun sporen hadden verdiend op literair gebied. Er werd dan ook veel aandacht besteed aan literatuur door het voorlezen van gedichten en toneelstukken. Toch lag de nadruk van de bijeenkomsten voornamelijk op gezelligheid. Men vermaakte zich met zang en muziek en echtgenotes en kinderen kwamen ook wel mee. Op het Muiderslot kwam men bovendien bij voorkeur samen op zwoele zomeravonden.

Roemer Visscher vond het ook van belang dat jongere dichters en toneelschrijvers op zijn avonden in contact konden komen met meer ervaren literatoren en zo leiding en advies konden krijgen. Er was dan ook geen sprake van een besloten kring mensen, waar anderen niet of nauwelijks tussenkwamen. Natuurlijk moest iemand wel een eerste keer uitgenodigd worden, maar daarna was men vrij om te komen en gaan zoals men zelf wilde.

Door de jaren heen zijn dan ook vele bekende personen uit 17de eeuws Amsterdam op deze avonden geweest. Die prominenten die waarschijnlijk nog het meest met de Muiderkring geassocieerd werden en worden waren Constantijn Huygens, Gerard Vossius, Casparus Barlaeus en Hugo de Groot.

Culturele kringen in andere steden

Ook in andere steden werden er culturele bijeenkomsten georganiseerd door leden van de elite, de ene wat serieuzer van aard dan de andere. In Middelburg bijvoorbeeld was boekverkoper J.P. van de Venne de gastheer van de 'kunstige poorters' van zijn stad, terwijl in Dordrecht Jacob de Witt discussieavonden organiseerde in zijn huis.

Ook in Dordrecht lag het slot Develstein, waar mogelijk onder leiding van gastheer Willem van Beveren vergelijkbare avonden werden georganiseerd. Dordrecht was destijds het belangrijkste culturele centrum na Amsterdam.

Op zich is dat niet vreemd omdat men destijds niet veel andere mogelijkheden had om elkaar te ontmoeten en contacten te onderhouden. Tenslotte was het vervoer nog traag en was er van enige telecommunicatie nog geen sprake. Daar stond echter tegenover dat het ontstaan van straatverlichting het mogelijk maakte om redelijk veilig te reizen in het donker, waardoor avondactiviteiten als deze vaker georganiseerd werden dan voorheen. Wellicht kan men de bijeenkomsten ook zien als voorlopers van de salonavonden zoals die in latere eeuwen zouden plaatsvinden.

Leden van de Muiderkring

De volgende nog steeds bekende personen lieten regelmatig hun gezicht zien in 't saligh Roemers huys en/of op het Muiderslot:

• Roemer Visscher (1547-1620), koopman en dichter
• P.C. Hooft (1581-1647), dichter, toneelschrijver, geschiedkundige, drost van Muiden, baljuw van Naarden en hoofdofficier van Weesp
• Anna Roemersd. Visscher (1583-1651), dichteres en graveerster
• Maria "Tesselschade" Roemersd. Visscher (1594-1649), dichteres en graveerster
• Constantijn Huygens (1596-1687), dichter, componist, diplomaat en politicus
• Hugo de Groot(1583-1645), rechtsgeleerde, historicus, theoloog, toneelschrijver, dichter en humanist
• Gerardus Vossius (1577-1649), theoloog, taalkundige, geschiedkundige en humanist
• Casparus Barlaeus (1584-1648), filosoof, theoloog, medicus, schrijver en dichter
• Joost van den Vondel (1587-1679), toneelschrijver en dichter
• Adriaen Bredero (1585-1618), toneelschrijver en dichter
• Jan Sweelinck (1562-1621), componist, musicus
• Dirck Coornhert (1522-1590), rechtsgeleerde, theoloog, humnaist, musicus en toneelschrijver
• Willem Blaeu (1571-1638) cartograaf, globemaker en uitgever
• Albert C. Burgh (1593-1647) medicus en burgemeester van Amsterdam
• Laurens Reael (1583-1637), bewindhebber V.O.C, admiraal, zeevaartkundige en dichter
• Jan Vos (1610-1667), letterkundige, toneelschrijver, dichter, glazenmaker en regisseur

Lees verder

• Floris V, Graaf van Holland en burchtenbouwer (1254-1296)
• Hoofse literatuur