Marokkaanse bouwwerken met veel mozaïeken en geometrie

Marokkaanse kunst heeft twee stromingen. De kunst van het platteland en de kunst van de steden. In Marokko zijn de steden niet ontstaan uit dorpen, maar direct als stad opgericht. Het platteland houdt zich hoofdzakelijk bezig met weven, borduren, vervaardigen van juwelen, aardewerk, houtwerk en leer. In de steden is vooral de architectuur belangrijk. Ook worden er meubels gemaakt en allerlei kunstwerken om moskeeën en paleizen mee te decoreren.

Marokkaanse kunst voor de sultan en de toeristen

In het verleden voerden de ambachtelijke kunstenaars uit de steden de wensen van de sultan uit. Vandaag de dag richten zij zich vooral op de vraag van de welgestelde klasse en op de toeristische markt.
De plattelanders maken hoofdzakelijk gebruik van materialen die aanwezig zijn in hun directe omgeving en vervaardigen kunstwerken naast hun dagelijkse arbeid. De kunstenaars uit de steden hebben meestal een fulltime bestaan in hun artistieke bezigheden.

Berbers

In de Anti-Atlas is de oudste kunst teruggevonden. Die dateert van ongeveer 10 à 5.000 voor Christus. Het zijn prehistorische rotstekeningen. In de graven in de rotsen werden talrijke meetkundige figuren en mensen en dieren op de wanden gegraveerd. Ook werden er vuistbijlen gevonden. De afbeeldingen getuigen van de ontwikkeling van veeteelt zoals het fokken van runderen. De bijlen duiden op de evolutie in de bewapening.
De herders en veefokkers uit die tijd kunnen al beschouwd worden als voorouders van de Berbers. De Berbers zijn de oorspronkelijke inwoners van Noord-Afrika. Zij zijn het oudst bekende volk dat Noord-Afrika en de Sahara heeft bewoond. Nu zijn de Berbers voornamelijk te vinden in Marokko, Algerije en Libië.

Religieuze bouwwerken met mozaïeken

De kunstenaars die paleizen en Moskeeën decoreren blinken uit in beeldhouwen met marmer, houtsnijwerk, schilderkunst, keramiek en gipssnijwerk. Hun werken zijn uitermate religieus. Alles staat in het teken van Allah. Omdat de Koran voorstellingen van dieren, mensen en planten verbiedt is deze kunst rijk aan zeer mooie gestileerde, geometrische en abstracte figuren waardoor de bouwwerken een indrukwekkende uitstraling hebben.
Deze gewijde kunst wordt gedomineerd door de moskee. Andere religieuze bouwwerken zijn de medersa. Dat zijn scholen waar theologie en islamitisch recht worden onderwezen. Veel van die scholen zijn door sultans opgericht en in opdracht van hen vaak rijkelijk versierd. De meest opvallende decoratieve elementen zijn de kapitelen en de hoefijzerbogen. Vaak zijn ter versiering kleurrijke mozaïeken, arabesken en moresken aangebracht.

Niet religieuze bouwwerken met geometrische figuren

In de niet gewijde bouwkunst zijn de paleizen van de vorsten de belangrijkste uitingen van prachtige architectuur. Andere opzienbarende bouwwerken zijn de Kasba's. Dat zijn versterkte burchten. Ze bestaan uit vier verdiepingen met vier uitstulpende hoektorens. De burchten zijn versierd met eenvoudige geometrische figuren.

Koningssteden: Fez, Marrakech, Rabat en Fès Djedid

De bezienswaardigste steden waar veel architectuurkunst is te vinden zijn: Fez, Marrakech, Rabat en Fès Djedid. Deze Arabisch-islamitische steden worden ook wel koningssteden genoemd. Sinds de negende eeuw hadden de verschillende dynastieën bouwheren in dienst die allen hun eigen stijlelementen hebben achtergelaten. De steden zijn door die dynastieën gesticht zoals Fez in de achtste eeuw door de Idrisiden. Die dynastie werd vernoemd naar de stichter Idris. De Idrisiden waren de eerste nakomelingen van de moslimprofeet Mohammed. Zij zijn aan de macht geweest van 788 tot 985. Marrakech is gesticht in de 11e eeuw door de Almoravieden, Rabat in de 12e eeuw door de Almohaden en Fès Djedid in de 13e eeuw door de Mérinieden.

Lees verder

• Marokkaanse kunst: weefwerken, sieraden en keramiek
• Marokkaanse bouwkunst voor nederzettingen
• Marokkaanse bouwkunst voor steden
• Marokko in vogelvlucht