Hunsow, een verdwenen stad in Drenthe?

In Drenthe bestaan al vele eeuwen verhalen over een mythische, verdwenen stad genaamd Hunsow. Deze stad zou in de negende eeuw ten onder zijn gegaan door invasies van de Noormannen. Met name in de 19e en 20e eeuw is er veel historisch onderzoek naar Hunsow gedaan. Uiteindelijk is er geen bewijs gevonden dat deze stad ooit echt heeft bestaan.

De legende van Hunsow

De mythische oorsprong: de stad der reuzen

Heel lang geleden leefden er reuzen op aarde. In Drenthe en omgeving noemde men hen huynen of hunen. Deze reuzen moeten vooral niet verward worden met het latere 'mensenvolk' dat 'de Hunnen' heette. De Drentse 'huynen' waren mogelijk dezelfde wezens als de reusachtige wezens die men in de Bijbel de 'Nephilim' noemt.

De zondvloed

De 'huynen' waren extreem sterk en tilden daarom met gemak gigantische stenen op. Zij bouwden volgens de legendes de Drentse hunebedden. Ook zouden zij in Drenthe een stad hebben gebouwd, die men Hunsow noemde. Het woord 'sow' betekent veld of nest, zodat de stadsnaam dus mogelijk 'Nest van de Reuzen' betekende. De rivier die langs deze stad liep noemde men de Hunze. Hoe verdwenen de reuzen uit Hunsow? Het waren kwaadaardige, zondige wezens. Volgens sommige versies van deze legende zouden ze zijn uitgestorven door de Zondvloed: Noach had op zijn ark geen plek ingeruimd voor dit 'zondige reuzenras'.

Welvaart, geluk en rechtvaardigheid

Na de zondvloed zijn er mensen gaan wonen in de voormalige reuzenstad Hunsow. Zij gebruikten de fundamenten van de oude gebouwen van de reuzen voor hun nieuwe huizen. Die nieuwe inwoners zouden mogelijk afstammelingen zijn geweest van Gomer (een kleinzoon van Noach en een zoon van Jafet). Volgens de legendes was Hunsow vervolgens eeuwenlang een bloeiende handel- en havenstad aan de rivier de Hunze. Het was toen een stad van welvaart, geluk en rechtvaardigheid.

Het einde van Hunsow

In het jaar 808 of 809 na Christus zou er een einde zijn gekomen aan deze mythische stad. Een Noormannenleider genaamd Olaus, de zoon van de Deense koning Godfried, zou toen met een leger van 200 schepen naar Noord-Nederland zijn getrokken. Die Vikingen zouden toen in deze streek een afgrijselijke plundertocht hebben gehouden. 'Deze woeste horde vernielde, waar zij verscheen, alles te vuur en te zwaard, en zou bij deze gelegenheid desgelijks ook Hunsow aan haar vandalisme hebben opgeofferd.'

Hunsigo

De inwoners van Hunsow zouden toen gevlucht zijn naar een streek in de Ommelanden van Groningen. Omdat zij daar in zulke groten getale gingen wonen, zou die streek de naam Hunsingo hebben gekregen. Die laatste opmerking is echter één van de vele punten waarop deze legende historisch gezien niet klopt: deze streek droeg namelijk reeds voor het jaar 800 de naam Hunsigo.

Oorsprong

De oudste geschreven bron waarin het verhaal over Hunsow voorkomt is het boek Antiquiteiten (Annales Drenthiae) van de 17e-eeuwse dominee en historicus Johan Picardt. Deze auteur wordt beschouwd als de 'vader van de Drentse geschiedschrijving'. Picardt was namelijk de eerste historicus die een groot geschiedenisboek publiceerde over Drenthe. Hij is daardoor erg invloedrijk geweest, maar erg feitelijk was zijn werk op z'n zachtst gezegd niet. Zijn geschiedenisboek bestond voor een belangrijk deel uit mythologische verhalen, gecombineerd met merkwaardig giswerk, vol kromme redenaties en vergezochte fantasieën.

Onderzoek en conclusies

In de loop der eeuwen heeft het verhaal over Hunsow velen geïnspireerd. Met name in de 19e eeuw is er veel veldonderzoek gedaan op plekken waarvan men vermoedde dat daar mogelijk vroeger de stad Hunsow kon hebben gelegen. Diverse malen dacht men dingen te hebben gevonden die het bestaan van Hunsow konden bewijzen. Zo vond men hout dat mogelijk afkomstig was van schepen uit de haven van Hunsow. Waarschijnlijk was dat in werkelijkheid hout dat afkomstig was van de Valtherweg.

Ook werden er in een bepaald gebied allerlei afwijkende structuren in de grond aangetroffen, die volgens sommige onderzoekers er mogelijk op wezen dat daar vroeger de straten van Hunsow hadden gelegen. Latere onderzoekers hadden hier echter andere verklaringen voor. Sommigen dachten dat het mogelijk ging om oeroude overblijfselen in de grond van 'celtic fields', oftewel raatakkers: reeksen kleine, vierkante, aaneengesloten akkers. Andere onderzoekers vonden zelfs die verklaring al te ver gezocht en concludeerden dat de 'afwijkende structuren in de grond' die men vond in werkelijkheid te verklaren zijn als gewone natuurverschijnselen.

In de 20e eeuw is er door de beroemde archeoloog Albert E. van Giffen wederom onderzoek gedaan naar Hunsow. Hij kwam tot de conclusie dat Hunsow waarschijnlijk alleen maar een mythe was en dus nooit echt heeft bestaan. Ook na het onderzoek van Van Giffen is er nooit iemand met overtuigend feitelijk bewijs gekomen, dat Hunsow werkelijk zou hebben bestaan. Daardoor gaat uiteindelijk anno de 21e eeuw eigenlijk bijna iedereen er vanuit dat de stad slechts een mythologisch verzinsel is.

Hunsow leeft voort

Hoewel de stad waarschijnlijk dus nooit echt heeft bestaan, leven het verhaal over Hunsow en de naam Hunsow nog volop voort. In talloze sagenboeken staan verhalen over deze mythische, verdwenen stad. Hunsow speelt ook een belangrijke rol in de stripreeks 'Arin en de hunebedbouwers'. De naam Hunsow wordt ook door diverse Drentse bedrijven gebruikt. Zo is er in Borger een garage voor motoren die 'Hunsow Motoren' heet. Met name het dorp Odoorn en de gemeente Borger-Odoorn houden ervan om zich met de mythe van Hunsow te identificeren. In zowel het wapen van Odoorn als in het wapen van de gemeente Borger-Odoorn zijn verwijzingen naar de verdwenen stad Hunsow te vinden. Toen er in de jaren negentig van de twintigste eeuw grootschalige nieuwbouwplannen waren in Drenthe, ontstond er het idee om de nieuwe plaats die hierdoor zou ontstaan de naam Hunsow te geven. Dit plan is uiteindelijk niet doorgegaan.